سلامت نیوز : آیا می‌دانید برخی از محصولاتی كه در برنامه غذایی روزانه‌مان استفاده می‌كنیم از انواع غذاهای فراسودمند بوده و ما از آن بی اطلاع هستیم؟ این غذاها چه مزیتی دارند؟آیا می‌توانند در كاهش خطر ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای همچون دیابت، پرفشاری خون، چربی و كلسترول بالا و بیماری‌های قلبی ـ عروقی و حتی سرطان موثر باشد؟ كدامیك از غذاهایی كه در روز مصرف می‌كنیم فراسودمند است؟
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ غذاهای فراسودمند یا عملگرا شبیه غذاهای متعارف و معمول روزانه ماست، اما وقتی مصرف می‌شود علاوه بر خواص تغذیه‌ای، مزایای سلامت بخشی از خود نشان می‌دهد كه خطر ابتلا به بیماری‌های سخت و مزمن را كاهش می‌دهد. این غذاها حاوی مواد شیمیایی سنتزی نبوده و كاملا طبیعی است.
غذاهای عملگرا هم خود حاوی مزایای سلامت بخش است و هم می‌توان تركیبات مضر آنها را حذف و یك یا چند تركیب طبیعی سودمند به آن افزود.به عنوان مثال ماست یك فرآورده لبنی سودمند و مغذی است كه با حذف چربی و افزودن باكتری‌های پروبیوتیك آن را فراسودمند می‌كند.
این محصول اثراتی فراتر از محتوای مواد مغذی خود داشته و به واسطه باكتری‌های مفید پروبیوتیك مزایای فیزیولوژیك آن ارتقا و موجب افزایش عملكرد جسمی و ذهنی ما می‌شود و به میزان زیادی ریسك ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای را كاهش می‌دهد.
مهم‌ترین اثرات غذاهای فراسودمند تقویت سیستم ایمنی بدن، دارا بودن ویژگی‌های آنتی‌اكسیدانی، سم‌زدایی و اثرات ضدالتهابی است البته لازم است بدانید موثر بودن غذاهای فراسودمند در یك فرد به معنی اثربخش بودن آن در دیگر افراد نیست و عوامل بسیاری در اثربخش بودن این فرآورده‌ها نقش دارد.
مهم‌ترین غذاهایی كه خصوصیات عملگرایی آن تا‌كنون مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است فرآورده‌های پروبیوتیك، میوه‌ها و سبزیجات رنگی، محصولات سبوس‌دار، غذاهای حاوی اسیدهای چرب غیراشباع و گیاهان سنتی و دارویی است.
خوشمزه یا بدمزه فرآورده‌های پروبیوتیكی بخورید
گاهی برخی خانواده‌ها از مصرف محصولات پروبیوتیك بخصوص فرآورده‌های لبنی همچون شیر، ماست یا پنیر پروبیوتیكی اجتناب می‌كنند.
به عقیده آنها این محصولات در مقایسه با انواع فراورده‌های سنتی یا پرچرب لبنی طعم لذیذی ندارد و حتی از رغبت آنها به مصرف فرآورده‌های لبنی می‌كاهد، اما باید بدانید پروبیوتیك‌ها توده فعال و زنده‌ای از میكروب هاست كه با حضور در دستگاه گوارش موجب تقویت و رشد میكروب‌های مفید مقیم در روده‌ها می‌شود.
این میكروب‌ها جذب مواد معدنی بویژه كلسیم و منیزیم را از لوله گوارش افزایش می‌دهد و خطر چاقی و دیابت نوع 2 را كم می‌كند. از سوی دیگر پروبیوتیك‌ها از علائم تحمل نكردن لاكتوز شیر می‌كاهد و با تقویت سیستم ایمنی، مقاومت بدن را در برابر بیماری‌ها بیشتر می‌كند.
همچنین به میزان زیادی از سمی بودن و جهش‌زایی تركیبات دفعی به جای مانده در لوله گوارش و از شدت عفونت‌های شایع مجرای تناسلی خانم‌ها می‌كاهد.
یكی از مهم‌ترین آثار استفاده از محصولات پروبیوتیك كمك به كاهش كلسترول خون است. به طوری كه تحقیقات نشان داده است مصرف دو تا چهار هفته فرآورده‌های لبنی پروبیوتیك همچون ماست اثرات قابل توجهی در تنظیم چربی خون دارد.
لازم است بدانید كفیر هم نوعی نوشیدنی پروبیوتیكی است كه اثرات مقابله آن با جهش‌زایی و عفونت‌های ویروسی و قارچی به اثبات رسیده است.
این را هم بدانید باكتری‌های پروبیوتیك بیشتر از یك هفته یا حداكثر ده روز زنده نمی‌مانند و مصرف كم آن مفید نخواهد بود. مصرف این نوع محصولات برای كودكان زیر یك‌سال باید تحت نظر پزشك مربوط باشد.
میوه‌های و سبزی‌‌های فرا سودمند
امروزه تحقیقات وسیعی در مورد عملگرا بودن میوه و سبزی‌ها با رنگ‌های زرد، نارنجی و سبز به عمل آمده است.
اثرات فراسودمند این گیاهان به محتوای فیبری و برخی تركیبات موجود در آنها همچون فلاونوییدها و رنگدانه‌های آنتی اكسیدانی نسبت داده شده است.
رنگدانه‌ها در میوه‌ها و سبزیجاتی همچون هویج، ترب، گوجه‌فرنگی، اسفناج، پرتقال، نارنگی، زردآلو، انبه، هلو، شلیل، طالبی، هندوانه، كدو حلوایی، نخود‌فرنگی، ذرت شیرین و فلاونوییدها در لوبیای سویا، چای، كاكائو، كلم بروكلی، سیر، زردچوبه، گیلاس ترش و بسیاری از توت‌ها به وفور یافت می‌شود.
این تركیبات می‌توانند رادیكال‌های مضر حاصل از واكنش‌های اكسایشی ایجاد شده در بدن را خنثی و از بروز بیماری‌های قلبی ـ عروقی، آسم، ورم مفاصل و اختلالات بینایی بكاهند.
لازم است بدانید حرارت یا پخت ملایم و كوتاه‌مدت سبزی‌ها و میوه‌های رنگی در مقدار كمی روغن گیاهی می‌تواند میزان جذب رنگدانه‌ها را تا چند برابر افزایش دهد.
به عنوان مثال قدرت جذب رنگدانه گوجه‌فرنگی در محصولات فرآوری شده آن همچون رب و سس بالاست. همچنین اختلاط شیر با آب هویج به سبب چربی شیر به جذب بهتر رنگدانه‌های هویج كمك خواهد كرد.
البته بد نیست بدانید دریافت تركیبات آنتی‌اكسیدانی از رژیم غذایی در مدت زمان كوتاه تاثیر چندانی بر سلامت یا جلوگیری از بروز بیماری‌ها نخواهد داشت.
دریافت زیاد این تركیبات هم هیچ نوع عارضه جانبی یا علائم مسمومیتی ندارد و تنها زیاده‌روی در میوه‌های زرد و نارنجی موجب تغییر رنگ پوست بویژه در نواحی دست، پا و صورت می‌شود.
عملگرایی برخی از ادویه‌ها
برخی افراد عقیده دارند استفاده از مواد گیاهی و ادویه‌ها درغذاها فقط عاملی برای بهبود رنگ و طعم غذاست و اغلب از اثرات درمانی و خواص فراسودمند آن بی‌خبرند، اما مطالعات نشان داده است ادویه‌ها دارای تركیبات مختلفی هستند و هر كدام خواص درمانی اثبات شده‌ای دارند.
به عنوان مثال آویشن درمان‌كننده آلودگی و انگل‌های كرمی شكل روده است و اثرات ضدمیكروبی دارد. شیرین بیان برای درمان اختلالات گوارشی موثر است.
زنجبیل اثرات ضدالتهابی و ضدمیكروبی دارد و باعث افزایش حركات لوله گوارشی می‌شود و به حالت ارتجاعی عروق خونی كمك می‌كند.
دارچین اثرات ضدقارچی، ضداسهالی و تسكین‌دهندگی دارد و مصرف منظم آن یك عامل كمك‌كننده در پیشگیری از دیابت نوع 2 است. نعناع از گرفتگی عضلانی می‌كاهد و داروی موثر مشكلات گوارشی است.
فلفل سامانه دفاعی بدن را تحریك و تقویت كرده و از شكل‌گیری تومورها جلوگیری می‌كند.
حتی نمك رژیمی كم سدیم كه پتاسیم، جایگزین نیمی از سدیم آن شده را هم می‌توان نوعی محصول فراسودمند دانست، چرا كه به میزان زیادی از پرفشاری خون می‌كاهد. در میان گیاهان سنتی دارویی هم جین سینگ، گوارانا و جینكو عملكرد بالایی از نظر فیزیكی و روانی دارد.
تحقیقات نشان داده است طی شش سال اخیر درمیان غذاهای فراسودمند مصرف فرآورده‌های لبنی پروبیوتیك رشد چشمگیری داشته و یكی از اقلام اصلی سبد خانوار به شمار می‌رود.
محصولات كم‌نمك، كم‌چرب، كم‌شیرین، غنی‌شده، سبوس‌دار و برخی مكمل‌ها همچون امگا‌ـ3 از جمله فرآورده‌هایی است كه می‌توان آنها را فراسودمند دانست.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ غذاهای فراسودمند یا عملگرا شبیه غذاهای متعارف و معمول روزانه ماست، اما وقتی مصرف می‌شود علاوه بر خواص تغذیه‌ای، مزایای سلامت بخشی از خود نشان می‌دهد كه خطر ابتلا به بیماری‌های سخت و مزمن را كاهش می‌دهد. این غذاها حاوی مواد شیمیایی سنتزی نبوده و كاملا طبیعی است.
غذاهای عملگرا هم خود حاوی مزایای سلامت بخش است و هم می‌توان تركیبات مضر آنها را حذف و یك یا چند تركیب طبیعی سودمند به آن افزود.به عنوان مثال ماست یك فرآورده لبنی سودمند و مغذی است كه با حذف چربی و افزودن باكتری‌های پروبیوتیك آن را فراسودمند می‌كند.
این محصول اثراتی فراتر از محتوای مواد مغذی خود داشته و به واسطه باكتری‌های مفید پروبیوتیك مزایای فیزیولوژیك آن ارتقا و موجب افزایش عملكرد جسمی و ذهنی ما می‌شود و به میزان زیادی ریسك ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای را كاهش می‌دهد.
مهم‌ترین اثرات غذاهای فراسودمند تقویت سیستم ایمنی بدن، دارا بودن ویژگی‌های آنتی‌اكسیدانی، سم‌زدایی و اثرات ضدالتهابی است البته لازم است بدانید موثر بودن غذاهای فراسودمند در یك فرد به معنی اثربخش بودن آن در دیگر افراد نیست و عوامل بسیاری در اثربخش بودن این فرآورده‌ها نقش دارد.
مهم‌ترین غذاهایی كه خصوصیات عملگرایی آن تا‌كنون مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است فرآورده‌های پروبیوتیك، میوه‌ها و سبزیجات رنگی، محصولات سبوس‌دار، غذاهای حاوی اسیدهای چرب غیراشباع و گیاهان سنتی و دارویی است.
خوشمزه یا بدمزه فرآورده‌های پروبیوتیكی بخورید
گاهی برخی خانواده‌ها از مصرف محصولات پروبیوتیك بخصوص فرآورده‌های لبنی همچون شیر، ماست یا پنیر پروبیوتیكی اجتناب می‌كنند.
به عقیده آنها این محصولات در مقایسه با انواع فراورده‌های سنتی یا پرچرب لبنی طعم لذیذی ندارد و حتی از رغبت آنها به مصرف فرآورده‌های لبنی می‌كاهد، اما باید بدانید پروبیوتیك‌ها توده فعال و زنده‌ای از میكروب هاست كه با حضور در دستگاه گوارش موجب تقویت و رشد میكروب‌های مفید مقیم در روده‌ها می‌شود.
این میكروب‌ها جذب مواد معدنی بویژه كلسیم و منیزیم را از لوله گوارش افزایش می‌دهد و خطر چاقی و دیابت نوع 2 را كم می‌كند. از سوی دیگر پروبیوتیك‌ها از علائم تحمل نكردن لاكتوز شیر می‌كاهد و با تقویت سیستم ایمنی، مقاومت بدن را در برابر بیماری‌ها بیشتر می‌كند.
همچنین به میزان زیادی از سمی بودن و جهش‌زایی تركیبات دفعی به جای مانده در لوله گوارش و از شدت عفونت‌های شایع مجرای تناسلی خانم‌ها می‌كاهد.
یكی از مهم‌ترین آثار استفاده از محصولات پروبیوتیك كمك به كاهش كلسترول خون است. به طوری كه تحقیقات نشان داده است مصرف دو تا چهار هفته فرآورده‌های لبنی پروبیوتیك همچون ماست اثرات قابل توجهی در تنظیم چربی خون دارد.
لازم است بدانید كفیر هم نوعی نوشیدنی پروبیوتیكی است كه اثرات مقابله آن با جهش‌زایی و عفونت‌های ویروسی و قارچی به اثبات رسیده است.
این را هم بدانید باكتری‌های پروبیوتیك بیشتر از یك هفته یا حداكثر ده روز زنده نمی‌مانند و مصرف كم آن مفید نخواهد بود. مصرف این نوع محصولات برای كودكان زیر یك‌سال باید تحت نظر پزشك مربوط باشد.
میوه‌های و سبزی‌‌های فرا سودمند
امروزه تحقیقات وسیعی در مورد عملگرا بودن میوه و سبزی‌ها با رنگ‌های زرد، نارنجی و سبز به عمل آمده است.
اثرات فراسودمند این گیاهان به محتوای فیبری و برخی تركیبات موجود در آنها همچون فلاونوییدها و رنگدانه‌های آنتی اكسیدانی نسبت داده شده است.
رنگدانه‌ها در میوه‌ها و سبزیجاتی همچون هویج، ترب، گوجه‌فرنگی، اسفناج، پرتقال، نارنگی، زردآلو، انبه، هلو، شلیل، طالبی، هندوانه، كدو حلوایی، نخود‌فرنگی، ذرت شیرین و فلاونوییدها در لوبیای سویا، چای، كاكائو، كلم بروكلی، سیر، زردچوبه، گیلاس ترش و بسیاری از توت‌ها به وفور یافت می‌شود.
این تركیبات می‌توانند رادیكال‌های مضر حاصل از واكنش‌های اكسایشی ایجاد شده در بدن را خنثی و از بروز بیماری‌های قلبی ـ عروقی، آسم، ورم مفاصل و اختلالات بینایی بكاهند.
لازم است بدانید حرارت یا پخت ملایم و كوتاه‌مدت سبزی‌ها و میوه‌های رنگی در مقدار كمی روغن گیاهی می‌تواند میزان جذب رنگدانه‌ها را تا چند برابر افزایش دهد.
به عنوان مثال قدرت جذب رنگدانه گوجه‌فرنگی در محصولات فرآوری شده آن همچون رب و سس بالاست. همچنین اختلاط شیر با آب هویج به سبب چربی شیر به جذب بهتر رنگدانه‌های هویج كمك خواهد كرد.
البته بد نیست بدانید دریافت تركیبات آنتی‌اكسیدانی از رژیم غذایی در مدت زمان كوتاه تاثیر چندانی بر سلامت یا جلوگیری از بروز بیماری‌ها نخواهد داشت.
دریافت زیاد این تركیبات هم هیچ نوع عارضه جانبی یا علائم مسمومیتی ندارد و تنها زیاده‌روی در میوه‌های زرد و نارنجی موجب تغییر رنگ پوست بویژه در نواحی دست، پا و صورت می‌شود.
عملگرایی برخی از ادویه‌ها
برخی افراد عقیده دارند استفاده از مواد گیاهی و ادویه‌ها درغذاها فقط عاملی برای بهبود رنگ و طعم غذاست و اغلب از اثرات درمانی و خواص فراسودمند آن بی‌خبرند، اما مطالعات نشان داده است ادویه‌ها دارای تركیبات مختلفی هستند و هر كدام خواص درمانی اثبات شده‌ای دارند.
به عنوان مثال آویشن درمان‌كننده آلودگی و انگل‌های كرمی شكل روده است و اثرات ضدمیكروبی دارد. شیرین بیان برای درمان اختلالات گوارشی موثر است.
زنجبیل اثرات ضدالتهابی و ضدمیكروبی دارد و باعث افزایش حركات لوله گوارشی می‌شود و به حالت ارتجاعی عروق خونی كمك می‌كند.
دارچین اثرات ضدقارچی، ضداسهالی و تسكین‌دهندگی دارد و مصرف منظم آن یك عامل كمك‌كننده در پیشگیری از دیابت نوع 2 است. نعناع از گرفتگی عضلانی می‌كاهد و داروی موثر مشكلات گوارشی است.
فلفل سامانه دفاعی بدن را تحریك و تقویت كرده و از شكل‌گیری تومورها جلوگیری می‌كند.
حتی نمك رژیمی كم سدیم كه پتاسیم، جایگزین نیمی از سدیم آن شده را هم می‌توان نوعی محصول فراسودمند دانست، چرا كه به میزان زیادی از پرفشاری خون می‌كاهد. در میان گیاهان سنتی دارویی هم جین سینگ، گوارانا و جینكو عملكرد بالایی از نظر فیزیكی و روانی دارد.
تحقیقات نشان داده است طی شش سال اخیر درمیان غذاهای فراسودمند مصرف فرآورده‌های لبنی پروبیوتیك رشد چشمگیری داشته و یكی از اقلام اصلی سبد خانوار به شمار می‌رود.
محصولات كم‌نمك، كم‌چرب، كم‌شیرین، غنی‌شده، سبوس‌دار و برخی مكمل‌ها همچون امگا‌ـ3 از جمله فرآورده‌هایی است كه می‌توان آنها را فراسودمند دانست.