سلامت نیوز: اختلال بیش فعالی و کم توجهی، یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی است که تقریبا 5 درصد کودکان سنین مدرسه را تحت تأثیر قرار می دهد.
ویژگی های عمده این اختلال شامل تحرک و فعالیت بیش از حد، تکانشگری و مشکل توجه و تمرکز می باشد. گرچه موارد فوق رفتارهایی است که تمامی کودکان، مواقعی آنها را نشان می دهند، اما کودکان بیش فعال به درجه ای علایم فوق را نشان می دهند که با عملکرد طبیعی آنها در منزل، مدرسه و ارتباط با همسالان و اطرافیان تداخل ایجاد می کند. این کودکان به طور مکرر توسط والدین، معلمین و اطرافیان به دلیل رفتارهای ناپخته و تکانشی خود سرزنش می شوند که منجر به تأثیرات سوء بر اعتماد به نفس آنها می گردد.
اختلال بیش فعالی - نقص توجه (ADHD) یک اختلال مزمن است که در کودکی آغاز می شود و اغلب تا بزرگسالی باقی می ماند. نقص توجه می تواند مشکلاتی را در خصوص نظم و سازماندهی ایجاد می کند و این مسئله ممکن است مشکلاتی را در مدرسه در دوران کودکی و نوجوانی به وجود آورد.
مشکلات سازماندهی از مشکلات کارکردهای اجرایی (تعیین سطح جزئیات و زمان لازم برای کامل انجام دادن یک کار) در مغز نشات می گیرد. یادگیری مهارت های سازماندهی به کودک یا نوجوان کمک می کند بر این مشکلات فائق آید. هم چنین یادگیری این مهارت ها می تواند در کاهش دیگر علائم اختلال نقص توجه مثل مدیریت زمان نیز موثر باشد.
برخی از کودکان مشکلات جدی در زمینه منظم بودن دارند و این مسئله می تواند آسیب جدی برای عملکرد تحصیلی و حتی روابط با همسالان به شمار آید. در صورتی که این مشکلات در سنین اولیه در نظر گرفته شود و برای برطرف کردن آنها برنامه ریزی صحیح به عمل آید تا حد زیادی می تواند در شکوفا شدن استعدادهای کودک بیش فعال و پیشرفتش کمک کننده باشد. والدین با آموزش تکنیک های مختلف و نظارت بر پیشرفت کودک می توانند نقش موثری در این زمینه داشته باشند.
در ادامه راهکارهایی برای والدین پیشنهاد می شود.
1. قانون و مقررات تعیین کنید.
قانون و مقررات یکی از ارکان اساسی تربیت صحیح است. بهتر است که قوانین را به طور شفاف تعیین کنید و به وضوح برای کودک توضیح دهید. به یاد داشته باشید قوانین باید در حد توانایی کودک و متناسب با سن و سال او تعیین شود.
2. به او تبعیت از قوانین را یادآوری کنید.
به کودک گوشزد کنید که اطاعت از قانون خانه و مدرسه اهمیت زیادی دارد. این طرح را با کارهای کوچک و آسان شروع کنید. به جای لیست طویلی از "نبایدها" و "نکن" ها برای او "بایدها" را تعیین کنید. او را درصورت پیروی از قوانین تشویق کنید و به‌طور غیرمستقیم دستور دیگری را وارد چرخه قانون کنید. درصورت سرپیچی از قانون، فرزندتان را در حضور دیگران مورد انتقاد و سرزنش قرار ندهید بلکه در فرصتی مناسب با او یک رمز بگذارید. مثلا اگر جلوی دیگران حرف بدی بزند این علامت (چشمک زدن) به معنی آن است که از قانون سرپیچی کرده است..
3. برنامه ریزی را به فرزندتان بیاموزید.
یکی از مهم ترین مشکلاتی که کودکان بیش فعال و والدین آنها با آن مواجه هستند ناتوانی مدیریت کارها به خصوص تکالیف درسی است. بسیاری از والدین از این مسئله شکایت دارند که باید تا اواخر شب با کودک کلنجار بروند و مدام به او تذکر دهند تا تکالیفش را انجام دهد. برنامه ریزی روزانه برای انجام کارها به این صورت است که والدین ساعات را به قطعه های نسبتا کوتاه (مثلا 5/. ساعت) تقسیم می کنند و در هر نیم ساعت یک تکلیف را قرار می دهند. لازم است که پس از هر نیم ساعت کار ؛ کودک 15 دقیقه استراحت داشته باشد. بهتر است والدین با توافق کودک برنامه را بنویسند و در ازای پیروی کودک از برنامه روزانه اش به او امتیاز دهند.
4. مکان مناسبی برای مطالعه فراهم آورید.
کودک باید مکان ثابتی برای انجام تکالیفش داشته باشد. بهتر است مکانی که کودک در آن درس می خواند به دور از عوامل حواس پرتی مثل صدای تلویزیون یا موسیقی یا تصاویر مختلف روی دیوار باشد. زیرا کودک بیش فعال آستانه توجه و تمرکز پایینی دارد و با کوچکترین محرک تمرکزش را از دست میدهد.
5. از کمک کننده های فیزیکی برای نظم استفاده کنید.
شما می توانید از ابزارهای کودک برای منظم شدن کودکتان استفاده کنید . مثلا فضاهایی را در اتاقش برای کارهای مختلف تعیین کنید و روی آن برچسب هایی که با کمک کودک تهیه کرده اید بچسبانید. مثلا مکانی برای گذاشتن اسباب بازی ها، مکانی برای تکالیف و کتاب های هر درس به صورت جداگانه و مکانی برای گذاشتن لباس ها. هم چنین اگر قرار است فرزنداتان در یک روز به مدرسه یا کلاس آموزشی برود بهتر است او را تشویق کنید کیف و وسایل خود را از شب قبل آماده کند تا احتمال جاگذاشتن یک وسیله کاهش یابد. محققان دانشگاه ایلینویز به این نتیجه رسیدند که تمیز و مرتب کردن میز کار پس از پایان یافتن کارها یا وسایل پس از برگشت از باشگاه یا کلاس آموزشی تاثیر قابل ملاحظه ای در بهبود مهارت های سازماندهی کودکا بیش فعال دارد.
6. از سیستم پاداش استفاده کنید.
شما می توانید برای منظم شدن کودکتان از پاداش استفاده کنید به این صورت که جدولی تنظیم کنید و در یک ستون روزهای هفته را بنویسید و ستون جلوی آن را خالی بگذارید. سپس با کودک قرارداد ببندید که در ازای انجام دادن کاری که از او می خواهید یک برچسب (ستاره یا شخصیت های کارتونی مورد علاقه فرزندتان) در پایان روز به او بدهید. توجه داشته باشید که دقیق و شفاف به فرزندتان بگویید که از او چه می خواهید. جملات کلی مثل "پسرخوبی باش" یا "دختر منظمی باش" برای کودکان معنا ندارد. به او بگویید "وقتی بازی ات تمام شد وسایلت را در سبد اسباب بازی ها بگذار" یا وقتی از مدرسه می آی کیف و لباس هایت را سرجایش بگذار".
منبع: سایت روان
ویژگی های عمده این اختلال شامل تحرک و فعالیت بیش از حد، تکانشگری و مشکل توجه و تمرکز می باشد. گرچه موارد فوق رفتارهایی است که تمامی کودکان، مواقعی آنها را نشان می دهند، اما کودکان بیش فعال به درجه ای علایم فوق را نشان می دهند که با عملکرد طبیعی آنها در منزل، مدرسه و ارتباط با همسالان و اطرافیان تداخل ایجاد می کند. این کودکان به طور مکرر توسط والدین، معلمین و اطرافیان به دلیل رفتارهای ناپخته و تکانشی خود سرزنش می شوند که منجر به تأثیرات سوء بر اعتماد به نفس آنها می گردد.
اختلال بیش فعالی - نقص توجه (ADHD) یک اختلال مزمن است که در کودکی آغاز می شود و اغلب تا بزرگسالی باقی می ماند. نقص توجه می تواند مشکلاتی را در خصوص نظم و سازماندهی ایجاد می کند و این مسئله ممکن است مشکلاتی را در مدرسه در دوران کودکی و نوجوانی به وجود آورد.
مشکلات سازماندهی از مشکلات کارکردهای اجرایی (تعیین سطح جزئیات و زمان لازم برای کامل انجام دادن یک کار) در مغز نشات می گیرد. یادگیری مهارت های سازماندهی به کودک یا نوجوان کمک می کند بر این مشکلات فائق آید. هم چنین یادگیری این مهارت ها می تواند در کاهش دیگر علائم اختلال نقص توجه مثل مدیریت زمان نیز موثر باشد.
برخی از کودکان مشکلات جدی در زمینه منظم بودن دارند و این مسئله می تواند آسیب جدی برای عملکرد تحصیلی و حتی روابط با همسالان به شمار آید. در صورتی که این مشکلات در سنین اولیه در نظر گرفته شود و برای برطرف کردن آنها برنامه ریزی صحیح به عمل آید تا حد زیادی می تواند در شکوفا شدن استعدادهای کودک بیش فعال و پیشرفتش کمک کننده باشد. والدین با آموزش تکنیک های مختلف و نظارت بر پیشرفت کودک می توانند نقش موثری در این زمینه داشته باشند.
در ادامه راهکارهایی برای والدین پیشنهاد می شود.
1. قانون و مقررات تعیین کنید.
قانون و مقررات یکی از ارکان اساسی تربیت صحیح است. بهتر است که قوانین را به طور شفاف تعیین کنید و به وضوح برای کودک توضیح دهید. به یاد داشته باشید قوانین باید در حد توانایی کودک و متناسب با سن و سال او تعیین شود.
2. به او تبعیت از قوانین را یادآوری کنید.
به کودک گوشزد کنید که اطاعت از قانون خانه و مدرسه اهمیت زیادی دارد. این طرح را با کارهای کوچک و آسان شروع کنید. به جای لیست طویلی از "نبایدها" و "نکن" ها برای او "بایدها" را تعیین کنید. او را درصورت پیروی از قوانین تشویق کنید و به‌طور غیرمستقیم دستور دیگری را وارد چرخه قانون کنید. درصورت سرپیچی از قانون، فرزندتان را در حضور دیگران مورد انتقاد و سرزنش قرار ندهید بلکه در فرصتی مناسب با او یک رمز بگذارید. مثلا اگر جلوی دیگران حرف بدی بزند این علامت (چشمک زدن) به معنی آن است که از قانون سرپیچی کرده است..
3. برنامه ریزی را به فرزندتان بیاموزید.
یکی از مهم ترین مشکلاتی که کودکان بیش فعال و والدین آنها با آن مواجه هستند ناتوانی مدیریت کارها به خصوص تکالیف درسی است. بسیاری از والدین از این مسئله شکایت دارند که باید تا اواخر شب با کودک کلنجار بروند و مدام به او تذکر دهند تا تکالیفش را انجام دهد. برنامه ریزی روزانه برای انجام کارها به این صورت است که والدین ساعات را به قطعه های نسبتا کوتاه (مثلا 5/. ساعت) تقسیم می کنند و در هر نیم ساعت یک تکلیف را قرار می دهند. لازم است که پس از هر نیم ساعت کار ؛ کودک 15 دقیقه استراحت داشته باشد. بهتر است والدین با توافق کودک برنامه را بنویسند و در ازای پیروی کودک از برنامه روزانه اش به او امتیاز دهند.
4. مکان مناسبی برای مطالعه فراهم آورید.
کودک باید مکان ثابتی برای انجام تکالیفش داشته باشد. بهتر است مکانی که کودک در آن درس می خواند به دور از عوامل حواس پرتی مثل صدای تلویزیون یا موسیقی یا تصاویر مختلف روی دیوار باشد. زیرا کودک بیش فعال آستانه توجه و تمرکز پایینی دارد و با کوچکترین محرک تمرکزش را از دست میدهد.
5. از کمک کننده های فیزیکی برای نظم استفاده کنید.
شما می توانید از ابزارهای کودک برای منظم شدن کودکتان استفاده کنید . مثلا فضاهایی را در اتاقش برای کارهای مختلف تعیین کنید و روی آن برچسب هایی که با کمک کودک تهیه کرده اید بچسبانید. مثلا مکانی برای گذاشتن اسباب بازی ها، مکانی برای تکالیف و کتاب های هر درس به صورت جداگانه و مکانی برای گذاشتن لباس ها. هم چنین اگر قرار است فرزنداتان در یک روز به مدرسه یا کلاس آموزشی برود بهتر است او را تشویق کنید کیف و وسایل خود را از شب قبل آماده کند تا احتمال جاگذاشتن یک وسیله کاهش یابد. محققان دانشگاه ایلینویز به این نتیجه رسیدند که تمیز و مرتب کردن میز کار پس از پایان یافتن کارها یا وسایل پس از برگشت از باشگاه یا کلاس آموزشی تاثیر قابل ملاحظه ای در بهبود مهارت های سازماندهی کودکا بیش فعال دارد.
6. از سیستم پاداش استفاده کنید.
شما می توانید برای منظم شدن کودکتان از پاداش استفاده کنید به این صورت که جدولی تنظیم کنید و در یک ستون روزهای هفته را بنویسید و ستون جلوی آن را خالی بگذارید. سپس با کودک قرارداد ببندید که در ازای انجام دادن کاری که از او می خواهید یک برچسب (ستاره یا شخصیت های کارتونی مورد علاقه فرزندتان) در پایان روز به او بدهید. توجه داشته باشید که دقیق و شفاف به فرزندتان بگویید که از او چه می خواهید. جملات کلی مثل "پسرخوبی باش" یا "دختر منظمی باش" برای کودکان معنا ندارد. به او بگویید "وقتی بازی ات تمام شد وسایلت را در سبد اسباب بازی ها بگذار" یا وقتی از مدرسه می آی کیف و لباس هایت را سرجایش بگذار".
منبع: سایت روان