«دستیاری»، ‌آزمونی که دنیای پزشکان را عوض می‌کند

سلامت نیوز : پزشکان عمومی زیادی هستند که نه فقط مطب که خانه و کاشانه خود را برای مدتها ترک می‌کنند و خواندن و خواندن را پیشه می‌کنند،میلیونها تومان هزینه می‌کنند، حتی خانه و ماشین را می‌فروشند تا از دیوار بلند آزمون دستیاری عبور کنند و جامه تخصص بپوشند، حتی به قیمت طلاق.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس ؛ سالهاست که همین احساس نیاز به متخصص شدن،رقابت سالم میان داوطلبان این آزمون را کمرنگ کرده است، سایه سنگین تقلب را بر سر آزمون انداخته و پزشکان آسان طلب را به سمت استفاده از راههای میان‌بر از جمله تقلب و خرید تعداد یا تمام سوالهای آزمون دستیاری سوق داده است اگر البته آن سوی میز کسانی باشند که توان دسترسی به سوالات و خروج آن را داشته باشند.

شائبه تقلب در برگزاری آزمون دستیاری و احتمال تقلب در این آزمون بارها و بارها مورد اعتراض شرکت کنندگان در دوره های مختلف قرار گرفته، در برخی دوره‌ها این اعتراضها چنان جدی شد که به رسانه‌ها کشیده شد و حتی پای مجلس و دولت را نیز به میان کشید تا آنجا که حکم ابطال سی و هفتمین آزمون دستیاری توسط وزیر بهداشت سابق امضا شد.

اولین شائبه تقلب در آزمون دستیاری سال 81

در سال 81 بنا به ادعای برخی منابع غیر رسمی، در این سال از میان 1150 سهمیه دستیاری، نام 107 نفر از داوطلبان خط خورد و نام های دیگری جایگزین آنها شد. این اتفاق زمانی به چشم آمد که برخی از داوطلبان با نمره کمتر از سد آزمون دستیاری گذشتند و پزشکانی با نمره بالاتر از این توفیق باز ماندند. در پاسخ اعتراض گسترده داوطلبان مسئولان برگزار کننده اشتباه نرم افزاری کامپیوتر تصحیح کننده پاسخنامه را دلیل این اتفاق دانستند.

این قصه تا آنجا پیش رفت که قرار شد با تصویب مجلس سایر دبیرخانه های رشته های پزشکی مانند، دبیرخانه دندانپزشکی، ph.d و اعزام بورسیه ها نیز در معرض تحقیق و تفحص قرار گیرند، ضمن اینکه سایتی با عنوان www.ttmajlis.com به معنای تحقیق و تفحص مجلس راه‌اندازی شد و هر فردی که بحث و نظری در مورد آزمون دستیاری داشت می‌توانست از این طریق با گروه تحقیق و تفحص مجلس ارتباط برقرار کند. اما متأسفانه به دلیل عدم امکان بازبینی و تصیح اشتباهات،اعتراض پزشکان بی‌نتیجه ماند.

سی و یکمین دوره آزمون دستیاری پزشکی و اعتراض به کلید پاسخنامه

سی و یکمین دوره آزمون دستیاری پزشکی از همان ابتدا شرایط دیگری داشت. درحالی که شمارش معکوس برای برگزاری آزمون در بهمن 82 آغاز شده بود، وقوع زلزله بم باعث شد تا مسئولان دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی وزارت بهداشت آزمون را به اسفند 82 موکول کنند. آزمون در این تاریخ برگزار شد اما با انتشار کلید پاسخنامه، اعتراض بسیاری از پزشکان داوطلب را برانگیخت.

از میان 200 سوال طرح شده برای آزمون دستیاری 23سوال دارای بیش از یک پاسخ صحیح بودند و برای 10سوال 4پاسخ صحیح اعلام شد! نکته جالب آنکه در تصیح پاسخنامه هیچ یک از این سوالات حذف نشد و برای افرادی که به هیچ یک از این 10سوال پاسخ نداده بودند، نمره‌ای منظور نشد اما کسانی که یکی از گزینه‌های موجود را در پاسخنامه علامت زده بودند، نمره را کسب کرده بودند. اگر چه بر اساس شاخصهای استاندارد جهانی هر ‌آزمونی که حداقل 5درصد سوالات آن اشکال داشته باشد باطل است و نتایج آ‌ن معتبر نیست، بنابر نظر دبیر شورای علوم پزشکی و تخصصی 11 درصد سوالات این آزمون دارای اشکال بود. اما درحالی که بسیاری از شرکت کنندگان خواستار ابطال آزمون دستیاری پزشکی شدند، مسئولان وزارت بهداشت زیر بار چنین خواسته‌ای نرفتند.

احتمال فروش سوالات آزمون و تشکیل دبیرخانه پیگیری تخلفات

در این میان خبرهای غیر رسمی از فروش سوالات آزمون دستیاری چنان قوت گرفت که دیگر از سوی جامعه پزشکی قابل چشم پوشی نبود و اعتراض شدید و گسترده آنها را سبب شد. اعتراض ها منجر به واکنش های مختلف از سوی جامعه پزشکی و تحصن‌های اعتراض‌آمیز در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشورا ز جمله تهران شد. همزمان با اولین تحصن اعتراض‌آمیز نسبت به آزمون پذیرش دستیاری، دبیرخانه پیگیری تخلفات سی‌ویکمین دوره آزمون دستیاری تشکیل شد.

اعتراض جامعه پزشکی تا تحصن مقابل مجلس ادامه یافت. کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هفتم برای پیگیری ماجرا دکتر پزشکیان، وزیر وقت بهداشت، را برای پاسخگویی در این مورد به مجلس فراخواند و در ادامه کمیته‌ای برای تحقیق و تفحص تشکیل داد. اما با وجود انتشار اخبار غیر رسمی از ابعاد گسترده تخلف در آزمون دستیاری، مسئولان وزارت بهداشت همچنان بر سلامت این آزمون تاکید داشتند و اعلام کردند که هیچ مدرکی دال بر وجود تقلب و تخلف در آزمون دستیاری ارائه نشده است.

پرونده تقلب در آزمون دستیاری سال 82 با وجود پیگیری کمیته تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی پس از گذشت 6ماه به دلیل عدم همکاری و میل به پاسخگویی مسئولان وزارت بهداشت بی نتیجه ماند و پرونده‌های موجود در سیستم قضایی کشور بلوکه شد.

با روی کار آمدن دولت نهم روند پیگیری پرونده تخلف در آزمون دستیاری سال 82 در سکوت باقی ماند و قرائت گزارش تحقیق و تفحص از تخلفات آزمون دستیاری بارها و بارها در صحن علنی مجلس به تعویق افتاد و کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز در مورد ارائه گزارش به تفاهم نرسید.

ابطال سی و هفتمین آزمون دستیاری

آزمونهای دستیاری یکی پس از دیگری با ترس و ابهام برگزار می‌شد اما در دولت نهم و در زمان وزارت کامران باقری لنکرانی اعتراضها به حداقل رسید و ْآزمونها در آرامش نسبی برگزار شد. تا اینکه در زمان دولت دهم و در اولین سال وزارت وزارت مرضیه وحید دستجردی سی و هفتمین آزمون دستیاری در اسفند سال 88 پس از اعلام شکایات و اعتراضات از سوی برخی پزشکان ابطال شد. همه دست اندرکاران این آزمون عزل شدند و آزمون برای بار دوم در اردیبهشت 89 برگزار شد.

دوره‌های بعدی آزمون در صحت برگزار شد اما داوطلبان علاوه بر فشار زیادی که به خاطر سنگینی منابع تحمل می‌کردند نگران تکرار اتفاقات سالهای گذشته بودند. شاید اگر به گفته بهرام عین‌اللهی معاون آموزشی وزیر بهداشت به حقوق پزشکان عمومی بیشتر پرداخته می‌شد تلاش برای متخصص شدن و ترس جاماندن از جامعه متخصصان، این شائبه ها را سبب نمی‌شد.

مسلمی‌فرد پزشک عمومی درباره تمایل پزشکان عمومی برای شرکت در آزمون دستیاری تخصصی به خبرنگار فارس گفت: مشکلات معیشتی و بیکاری پزشکان عمومی و عدم تعریف جایگاه درست آنها باعث شده تا این پزشکان تنها راه چاره خود را شرکت در آزمون دستیاری بدانند.

وی گفت: هنگامی که پزشک عمومی (دکترای حرفه‌ای) جایگاهی ندارد و می‌بیند که برخی از فوق لیسانس‌ها عضو هیئت علمی شده‌اند و برای دانشگاه مهم نیست که چه افرادی در رشته‌های مختلف تحصیل کرده‌اند می‌خواهد که از ارتقای شغلی استفاده کرده و آزمون تخصص بدهد.

درآمد پزشکان 100 برابر می‌شود

وی ادامه می‌دهد: هنگامی که پزشکان عمومی در بیمارستان‌های دولتی درآمد پایینی دارند و در مطبهای شخصی خود نیز وضع همین است هنگامی که با تحصیل یک دوره 4 ساله درآمدشان 100 برابر می‌شود تمایل به شرکت در آزمون در آنها قوی‌تر می‌شود.

مسلمی‌فرد می‌گوید: در گذشته انگیزه شرکت در آزمون دستیاری فقط علمی بود اما امروز درصد کمی به دلیل ارتقای علمی در آزمون شرکت می‌کنند و بیشتر دلایل مادی، معیشتی و جایگاهی مطرح است.

نایب رئیس سابق انجمن پزشکان عمومی می‌افزاید: آزمون دستیاری در حال حاضر یکی از معضلاتی است که در نظام سلامت باعث می‌شود تا پزشکان تنها برای رسیدن به شرایط بهتر از آن بهره بگیرند در حالی که اگر شرایط پزشکان عمومی تغییر کند و برنامه پزشک خانواده با شرایط ویژه اجرایی شود تمایل پزشکان به شرکت در آزمون دستیاری کمتر می‌شود.

مسلمی‌فرد می‌گوید: بسیاری از دوستان و همکارانی که پزشک عمومی بودند و برای شرکت در آزمون دستیاری یک تا دو سال است درآمد خود را کنار گذاشتند شرایط سختی را تجربه کرده‌اند این در حالی است که نیروهای جوان و توانمندی هستند که می‌توانستند در این یکی، دو سال بهره‌ بیشتری برای جامعه داشته باشند اما به هیچ فعالیتی اقدام نمی‌کنند.گاهی حتی خانه خود را فروخته‌اند تا خرج زندگیشان را بدهند و بتوانند در آزمون دستیاری شرکت کنند.

وی می‌افزاید: نباید تنها هدف نظام سلامت تخصص باشد این بحث تخصص‌گرایی تبدیل به یک آپارتاید شده و همه را به سمت تخصص سوق داده است. پزشکان عمومی فکر می‌کنند اگر متخصص شوند پولدار می‌شوند و به جایگاه علمی بالا می‌رسند در حالی که این تفکر فاجعه‌آمیز است.

وی تأکید کرد: برنامه‌ریزی آموزشی باید تغییر کند و جایگاه مناسبی برای پزشکان عمومی و متخصصان تعریف شود تا از این طریق شرایط آزمون دستیاری نیز تغییر و ارتقا یابد.

امنیت برقرار است

بهرام عین‌اللهی،معاون آموزشی وزیر بهداشت درباره با برگزاری چهلمین دوره آزمون دستیاری و تأمین امنیت برگزاری آن به خبرنگار فارس می‌گوید: آزمون دستیاری بزرگترین و مهمترین آزمونی است که قیمت دارد. علت این قیمت اختلاف زیادی است که بین پزشکان عمومی و متخصص وجود دارد.

وی ادامه می‌دهد: این اختلاف که بیشتر از نظر مالی مطرح است به دلیل ضعف نظام سلامت است. این مسئله در هیچ کجای دنیا وجود ندارد اما در ایران پزشکان فکر می‌کنند که اگر متخصص بشوند وضعشان متحول می‌شود و چون این آزمون قیمت پیدا کرده افراد به دنبال سوالات آن هستند.

معاون آموزشی وزیر بهداشت تصریح می‌کند: اگر چیزی گرانقیمت را به جای اینکه در جای امن قرار دهیم در ویترین بگذاریم سریعاً به آن دسترسی پیدا می‌کنند. علت تخلفی هم که در آزمون دستیاری اتفاق افتاد عدم مراقبت و حفاظت از سؤالات بوده است.

عین‌اللهی ادامه می‌دهد: اما در چهلمین آزمون دستیاری که در 5 اردیبهشت برگزار می‌شود روشهای حفاظتی با استفاده از دوربین زنگ خطر و قرنطینه استفاده شده که در گذشته نبوده است و همچنین افراد کمتری را درگیر این آزمون کرده‌ایم.

وی می‌گوید: سطح درآمد پزشکان عمومی به متخصص باید نزدیک شود این در حالی است که در آزمون رشته‌هایی مانند دندانپزشکی 2 هزار داوطلب وجود دارد که 400 نفر پذیرفته می‌شود یعنی نسبت یک‌پنجم است اما در آزمون دستیاری 17 هزار شرکت کننده داریم که 2 هزار نفر قبول می‌شود و این حساسیت آن را به شدت زیاد می‌کند.

معاون آموزشی وزیر بهداشت می‌افزاید: در برخی رشته‌ها مانند داروسازی داوطلب به قدری نیست که تفاوت درآمد ایجاد شود بنابراین به نظر می‌رسد تنها راهی که ماجرا را حل می‌کند افزایش درآمد پزشکان عمومی است و این راه‌حل با عملیاتی شدن برنامه پزشک خانواده محقق می‌شود.

چهلمین آزمون دستیاری تخصصی پزشکی پنجشنبه با رقابت 15 هزار و 500 داوطلب در 27 رشته در 18 شهر و 19 حوزه برگزار می‌شود و 2 هزار پزشک عمومی را جرگه متخصصان می‌برد.