به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ در این میان بیماری سرطان كه تاكنون انواع مختلفی از آن شناخته شده، مهم‌ترین عامل مرگ و میر در جهان و سومین عامل مرگ و میر در ایران است.
به همین دلیل، حوزه سرطان بیشترین توجه پژوهشگران پزشكی را به خود معطوف كرده است. آنها درصدد یافتن راهكارهای علمی و اصولی برای پیشگیری و درمان این بیماری هستند.
در همین رابطه یك تیم تحقیقاتی از دانشگاه تبریز پژوهشی در زمینه ایجاد تغییرات در مواد غذایی آغاز كرده‌اند كه به مواد غذایی فراسودمند مشهور هستند.
در قدم نخست آنها موفق به تولید شیر و گوشت ضدسرطان شده‌اند. گفت‌وگوی ما
با دكتر اكبر تقی‌زاده ، دانشیار تغذیه دام دانشگاه تبریز به عنوان استاد
راهنمای این تیم تحقیقاتی در خصوص موفقیت آنها برای تولید مواد غذایی
فراسودمند ضدسرطان پیش روی شماست.
مواد غذایی فراسودمند به چه معنا بوده و شامل كدام مواد غذایی است؟
مواد غذایی غنی شده از مواد مغذی خاصی كه باعث افزایش امنیت غذایی و تامین
سلامتی انسان می‌شود را مواد غذایی فراسودمند می‌گویند.در این كه این
محصولات شامل كدام مواد غذایی است می‌توان گفت همه مواد تغذیه‌ای را كه
قابلیت داشته باشند، می‌توان غنی‌سازی كرد و ما تاكنون توانسته‌ایم این
قابلیت را در شیر، دوغ و گوشت تبیین كنیم.
این موفقیت چگونه حاصل شده است؟
برای تولید مواد غذایی فراسودمند از سال 84 كارهای تحقیقاتی را با همكاری
دانشگاه علوم پزشكی تبریز شروع كردم و با تاسیس شركت دانش بنیان سال 89 در
مركز رشد واحدهای فناوردانشگاه علوم پزشكی تبریز، تحقیقات روی افزایش
ریزمغذی‌های شیر را ادامه دادم و ده طرح پژوهشی برای انجام این تحقیقات
صورت گرفت. در نهایت گروه تحقیقاتی ما موفق شد برای اولین بار در دنیا قرص
ضدسرطان بیوتیك حاصل از شیر را تولید كند. این موفقیت تیم تحقیقاتی ما، دو
سال قبل یكی از دانشجویان مقطع دكتری رشته علوم دامی با گرایش تغذیه دام
دانشگاه تبریز با نام جمال سیف‌دواتی را مجاب كرد این قابلیت را روی گوشت
تبیین و اجرایی كند، بنابراین ما این موضوع را در قالب تز دكتری وی اجرایی
كرده و با توجه به پیشینیه شش هفت ساله این موضوع پی بردیم اگر ریزمغذی ضد
سرطان حاوی CLA در گوشت نهادینه شود از تكثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری
می‌كند.
چه چیزی گوشت تولید شده توسط تیم تحقیقاتی شما را از گوشت‌های معمولی متمایز می‌كند؟
این گوشت به لحاظ ظاهری، طعم و مزه هیچ تفاوتی با سایر گوشت‌ها ندارد،
تنها عامل ضدسرطان كه به عنوان ریزمغذی در تركیبات آن استفاده شده قابلیت
جدیدی به اصل غذا افزوده است. با توجه به این كه مصرف 100 تا 200 میلی‌گرم
ریز مغذی حاوی CLA برای پیشگیری از سرطان نیاز است، ما این قابلیت را در
گوشت بره‌های پرواری تبیین و به عنوان استاندارد تعریف كرده‌ایم. از
ایزومرهای موجود در این گوشت می‌توان به ایزومرهای ضدتصلب شرائین، ضدپوكی
استخوان، ضدچاقی و ضدالتهاب نام برد.
فرآیند تولید گوشت ضدسرطان در طرح شما چگونه است؟
از آنجا كه در جامعه ما التهابات و استرس‌های ناشی از كار، تغذیه و
بی‌تحركی باعث به وجود آمدن سونامی سرطان شده است به فكر افتادیم ازطریق
اعمال روش‌هایی روی تغذیه، گام‌هایی را در تامین امنیت غذایی جامعه
برداریم. بنابراین در این رساله دكتری ما با بررسی اثرات تركیبات پلی فنل،
پروفیل اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب دانه بقولات شامل (گاودانه، ماشك و
خلر) خام و اتوكلاو شده در بره‌های پرواری موفق به تولید این گوشت شده و
همچنین با آزمایش این نكته كه چقدر از این ریزمغذی‌ها در بخش‌های مختلف
روده، معده و دستگاه گوارش دام‌ها كارایی دارد، استانداردی به دست آوردیم.
در مراحل آزمایشگاهی تمام خصوصیات و روند تغییرات هضمی بخش‌های مختلف
پروتئین و انرژی قابل متابولیسم دانه‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج
حاصل نشان داد تركیبات مغذی و ضدمغذی موجود دردانه بقولات بویژه دانه ماشك
سبب افزایش تركیبات ضد سرطان CLA در گوشت شده و فرآوری دانه‌ها تاثیری در
كیفیت منابع پروتئینی مذكور نشان نمی‌دهد.
این طرح چه تفاوتی باطرح‌های مشابه (اگر نمونه مشابهی هست) دارد؟
بله، در واقع این رویكرد جدید نیست و صنعت مواد غذایی فراسودمند سال‌هاست
در دنیا سابقه دارد. تفاوت این طرح در تلفیق تركیبات فنلی و لیپیدی در
تولید گوشت حاوی CLA است كه قادر به تغلیظ این ماده تا چهار برابر گزارش
شده در مقالات بین‌المللی بوده است.
نقش گوشت ضدسرطان در پیشگیری از ابتلا به سرطان مهم‌تر است یا درمان آن؟
از آنجا كه درمان سرطان به هزینه هنگفتی نیاز دارد و شیمی‌درمانی علاوه بر
این كه سلول‌های سرطانی را تخریب می‌كند به سلول‌های سالم نیز آسیب
می‌زند، می‌توان گفت ریز مغذی‌ها و CLAهای موجود در این گوشت اثر بخشی
داروهای ضدسرطان را تا سه برابر افزایش می‌دهد و در كاهش پراكسیدها نیز
موثر است. همچنین در مكانیسم آنتی‌اكسیدان قوی و مكانیسم جلوگیری از سنتز
DNA ژن‌ها موثر است. بنابراین این موضوع قابلیت این گوشت را هم در پیشگیری و
هم در درمان سرطان افزایش می‌دهد.
آیا می‌توان امیدوار بود با خوردن این گوشت در مقابل انواع سرطان مقاوم شویم؟
این محصول بیشتر در سرطان‌های كولون، سینه و پروستات موثر شناخته شده است.
به یقین تولید مواد غذایی فراسودمند هزینه‌بر است. در آن صورت
برای مثال شیر كه فقط چند روزی ماندگاری دارد چگونه قرار است بسرعت به دست
مصرف‌كننده برسد تا از فساد آن جلوگیری شود؟
بله، دقیقا به همین علت كه ماندگاری شیر بیشتر از دو یا سه روز نیست ما در
تحقیقات خود ایزومرها و ریزمغذی‌های حاوی CLA ضدسرطان مشتق شده از شیر را
برای اولین بار در دنیا به صورت قرص تولید كردیم تا ماندگاری آن را به دو
سال افزایش دهیم و قابلیت انتقال به سراسر كشور و دنیا را میسر كنیم.
تركیبات این قرص‌ها كاملا طبیعی است. برای انجام این امردر ابتدای پروسه،
شیر غنی‌سازی مورد نیاز تهیه و پس از تولید نیز با استفاده از فناوری
بیوتكنولوژی میكروبی میزان تركیبات مورد نظر با مقدار مطلوب تولید و با
استفاده از اكسیپانت‌های مناسب از قبیل پایداركننده و آنتی‌اكسیدان و فیلر
فرمولاسیون‌های مناسبی از CLA قرص مورد نظرتولید شد. به عبارت دیگر می‌توان
گفت این طرح شامل سه بخش تولید شیر غنی‌سازی شده با تركیبات ضدسرطان در
مرحله تولید، غنی‌سازی شیر با تركیبات ضدسرطان بعد از تولید شیر و استخراج
قرص ضدسرطان حاوی اسید لینولئیك كونژوگه با استفاده از اكسیپانت‌ها و فیلر و
آنتی‌اكسیدان‌های مناسب است كه محصول مرحله سوم در دهمین جشنواره ملی
ایده‌های برتر سال 91 موفق به كسب رتبه اول برتر جشنواره شد.
آیا برای تجاری‌سازی و تولید انبوه این محصولات اقداماتی صورت
گرفته است و بیماران سرطانی یا مردم عادی از چه زمانی می‌توانند شیر، دوغ و
گوشت ضدسرطان تهیه كنند؟
در حال حاضر مهم‌ترین دغدغه ما این است كه این محصولات به تولید انبوه
رسیده و هر چه سریع‌تر به بازار مصرف عرضه شود و برای این كار شركت پگاه
آذربایجان شرقی و شركت آذرنگین كه زیر نظر هلدینگ دامپروری كشور است اعلام
آمادگی كرده‌اند.
وزارت بهداشت سالانه مبالغ هنگفتی را برای بیماران سرطانی و دیابتی هزینه
می‌كند كه اگر بخشی از این هزینه‌ها را برای پژوهش و حوزه‌های غذایی و
انبوه‌سازی طرح‌های موفق اختصاص دهد در زمینه پیشگیری از بیماری و تامین
سلامت می‌توان به موفقیت‌های چشمگیری دست یافت.
با توجه به این كه ما یك محصول طبیعی را از شاخصه‌های اصلی خود
جدا می‌كنیم، برای عوارض احتمالی بعدی آنها هم مطالعاتی صورت گرفته است؟
با توجه به این‌كه محصولات تولید شده از قبیل شیر، گوشت و مكمل دارویی
ضدسرطان كاملا طبیعی هستند هیچ عارضه‌ای نخواهند داشت. در حالت عادی همین
مواد غذایی مصرف می‌شود و ما فقط غلظت مواد ضدسرطان را در آن افزایش
داده‌ایم.
برنامه آینده تیم تحقیقاتی شما چیست؟
در آینده مصمم هستیم با كمك و همراهی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و
با رایزنی‌های صورت گرفته، مركز تحقیقات نانو فناوری زیستی شمال غرب را
در تبریز راه‌اندازی كنیم.
همچنین درصدد هستیم با استفاده از فناوری نانو، ریزمغذی‌های نانو كپسوله
ضدسرطان را تولید كنیم تا ماندگاری و اثر بخشی آن را افزایش دهیم و برای
این منظور تیم پژوهشی ما روی این موضوع در حال تحقیق است و البته همه این
تحقیقات نیازمند حمایت همه جانبه بخش خصوصی و دولتی است.