سلامت نیوز: رشدآسیب‌های اجتماعی در سال‌های اخیر هشدارهای بسیاری از جامعه‌شناسان، آسیب‌شناسان و مددکاران اجتماعی را به همراه داشته است.
جامعه شناسان معتقدند درصورت بی‌توجهی به ریشه و دلیل پیدایش و همچنین نحوه نادرست برخورد با معضلات اجتماعی، باید منتظر افزایش روزافزون این آسیب‌ها باشیم. سیدحسن موسوی‌چلک، رییس جامعه مددکاری اجتماعی ایران درباره وضعیت آسیب‌های اجتماعی در سالی که گذشت، معتقد است این آسیب‌ها افزایش داشته اما اتفاقات مثبتی هم افتاده که با پیگیری و ادامه آنها شاید بتوان از رشد این آسیب‌ها در سال‌های آینده کم کرد. او در پاسخ به سوالات ما، اتفاقات سال 91 و سال جدید را اینطور تحلیل کرد؛
با توجه به حیطه کاری شما و این که آسیب‌های اجتماعی را از نزدیک مشاهده می‌کنید، این موارد در سالی که گذشت به نسبت سال‌های قبل بیشتر شده بود یا کمتر؟
در سالی که گذشت، با توجه به شرایط مختلف فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی که وجود داشت، آسیب‌های اجتماعی در مقایسه با سال‌های قبل رشد داشت که به عنوان یک نکته منفی محسوب می‌شود و باید مسئولان به آن توجه کنند.
کدام آسیب رواج بیشتری داشته است؟
باید به این نکته توجه کرد که آسیب‌ها زنجیره‌ای هستند اما با این حال، چند آسیب شیوع بیشتری دارد. تقریبا می‌توان گفت در چند سال اخیر اعتیاد، خشونت خانگی، مصرف مشروبات الکلی و طلاق بیشترین آسیب‌ها بوده‌اند. به تدریج یک آسیب دیگر هم در حال اضافه شدن به این موارد است و در حال گسترش است که نباید از آن غافل شد که همان آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضای مجازی است.
در جهت کاهش این آسیب ها کاری انجام شده است؟
بله چند اتفاق مثبت افتاده که می‌توان امیدوار بود مانع رشد آسیب‌های اجتماعی در سال‌های آینده باشد. یکی از این موارد، تصویب سیاست‌های کلی اجتماعی در مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است. سیاست‌هایی به نام سیاست‌های کلی اجتماعی تدوین شده که ما تاکنون آنها را نداشتیم. اگرچه این سیاست‌ها هنوز ابلاغ نشده اما گامی رو به جلو محسوب می‌شود. اتفاق مثبت دیگر، راه‌اندازی نخستین سامانه بانک اطلاعات آسیب‌های اجتماعی بود. فرصت دیگری که به وجود آمد تدوین آیین‌نامه ساماندهی مراکز مشاوره موضوع ماده 43 برنامه پنجم و ابلاغ آن توسط دولت است و همچنین مصوبه هیات وزیران درخصوص آیین‌نامه اورژانس اجتماعی. اورژانس اجتماعی تا پیش از این در قالب تفاهمنامه بود و ممکن بود با جابجایی مسئولان آن هم جابجا شود اما با تبدیل شدن به آیین‌نامه از تغییر در آن پیشگیری می‌شود و می توان به استمرار کار آن امیدوار بود.
اورژانس اجتماعی چه نقشی در کاهش آسیب‌ها دارد؟
امروزه اورژانس یک مطالبه اجتماعی است. مهمترین نکته‌ای که درباره کارکرد اورژانس اجتماعی وجود دارد این است که بهتر است قبل از مداخله قضایی، مداخله اجتماعی اتفاق بیفتد. اورژانس اجتماعی می‌تواند حدفاصل بین خانه و کلانتری را پر کند و به قضازدایی و پیشگیری از وقوع جرم کمک کند. با تصویب لایحه اورژانس اجتماعی در هیات دولت، قرار شده در چند سال آینده علاوه بر شهرهای بزرگ، در شهرهای بالای 50 هزار نفر نیز اورژانس اجتماعی راه‌اندازی شود که امیدواریم آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهد.
ولی اینطور به نظر می‌رسد که اورژانس اجتماعی هنوز آنطور که باید، در بین مردم شناخته شده نیست و کسی نمی‌داند در چه موقعی می‌تواند از آن کمک بگیرد.
کارهای اجتماعی و فرهنگی کارهایی نیستند که به سادگی به نتیجه برسند. ما اعلام کرده‌ایم افراد در هنگام مواجهه با مشکلات اجتماعی می‌توانند به 123 زنگ بزنند و خدمات بگیرند. اما این را هم در نظر داشته باشید که اگر زیاد تبلیغ کنیم می‌تواند جواب معکوس بدهد چون اگر نتوانیم خدمات را ارائه بدهیم، همان دید مثبتی که در تعدادی از افراد به وجود آمده است هم از بین می‌رود و به طور کلی نسبت به خدمات‌دهی این مرکز ناامید می‌شوند. فعلا تا رسیدن به نقطه مطلوب که بتوانیم خدمات گسترده‌تری ارائه دهیم فاصله داریم اما در این سال‌ها به طور کلی عملکرد خوبی داشته است.
بیشترین مواردی که از اورژانس اجتماعی کمک خواسته شده چه مواردی بوده‌اند؟
خشونت خانگی، فرار، زنان آسیب‌دیده اجتماعی و ... بیشترین محور کار بوده‌اند.
در سال 91 در حیطه مددکاری چه اتفاقات مهمی افتاده است؟
در سالی که گذشت در حیطه مددکاری اتفاق‌های خوبی رخ داد به عنوان نمونه عضویت انجمن مددکاران اجتماعی ایران در فدراسیون بین‌المللی مددکاری اجتماعی، ایجاد شعبات استانی، تشکیل کارگروه‌های تخصصی در حوزه مددکاری اجتماعی، حضور در مجامع تصمیم‌گیر به عنوان یک تشکل غیردولتی، هم در ارتباط با سازمان‌های مرتبط و هم در مجلس، سازمان مدیریت بحران، هلال احمر، مجمع تشخیص مصلحت و ...
برای سال جدید چه پیش‌بینی در حوزه آسیب های اجتماعی دارید؟
به نظر من در سال جدید و سال‌های پیشرو، جنس آسیب‌ها تغییر می‌کند به این شکل که بیشتر به سمت جرایم مجازی، مواد مخدر صنعتی و مسائل اخلاقی خواهد رفت. از سوی دیگر، سن افرادی که مرتکب این جرایم می‌شوند پایین می‌آید و اگر هوشمندانه عمل نکنیم باید به فکر افزایش تعداد زندان‌ها باشیم.
پیشنهاد می‌کنید برای مقابله با این معضلات چه اقداماتی انجام شود؟
هر مقدار که روی پیشگیری تاکید شود، میزان جرایم و ورودی زندان‌ها کمتر می‌شود و روی شاخص‌های سلامت اجتماعی تاثیر مثبتی می‌گذارد. انتظاری که از مسئولان وجود دارد این است که برای مسائل اجتماعی دغدغه بیشتری داشته باشند و همه چیز به فعالیت‌های قضایی که هزینه‌های مادی و معنوی بیشتری دارد ختم نشود. مسئولان باید آسیب‌های اجتماعی را به صورت یک واقعیت اجتماعی ببینند نه صرفا از منظرهای نظامی، انتظامی، سیاسی و قضایی. نکته دیگر این است که سنجش شاخص‌های سلامت اجتماعی را داشته باشیم و سازمان‌های اجتماعی مسئولیت و وظیفه انجام این کارها را بر عهده بگیرند تا بر اساس آنها بتوان برای سال‌های بعد برنامه‌ریزی کرد. بحث دیگر این است که به سمت تقویت هویت فرهنگی حرکت کنیم آن هم بر مبنای سه مولفه هویت قومی، ملی و دینی. امروز مفهومی به نام جنگ نرم را نمی‌شود با اسلحه مدیریت کرد بلکه باید آن را با اندیشه مدیریت کرد. باید داشته‌هایمان را باور کنیم و در حوزه فرهنگی سرمایه‌گذاری کنیم در غیر این صورت روزبه‌روز تعداد بیشتری از افراد در این بی‌هویتی گرفتار می‌شوند که تبعات زیادی خواهد داشت. مشکلی که این بخش از آسیب‌ها دارد این است که مشهود نیست که دیده شود بلکه کسی که درگیر بحران هویت فرهنگی می‌شود، این مشکل در او به صورت مزمن درمی‌آید و مخفی است و لایه‌های زیرینی دارد که می‌تواند بسیار خطرناک‌تر از سایر موارد باشد.
منبع: خبرآنلاین
جامعه شناسان معتقدند درصورت بی‌توجهی به ریشه و دلیل پیدایش و همچنین نحوه نادرست برخورد با معضلات اجتماعی، باید منتظر افزایش روزافزون این آسیب‌ها باشیم. سیدحسن موسوی‌چلک، رییس جامعه مددکاری اجتماعی ایران درباره وضعیت آسیب‌های اجتماعی در سالی که گذشت، معتقد است این آسیب‌ها افزایش داشته اما اتفاقات مثبتی هم افتاده که با پیگیری و ادامه آنها شاید بتوان از رشد این آسیب‌ها در سال‌های آینده کم کرد. او در پاسخ به سوالات ما، اتفاقات سال 91 و سال جدید را اینطور تحلیل کرد؛
با توجه به حیطه کاری شما و این که آسیب‌های اجتماعی را از نزدیک مشاهده می‌کنید، این موارد در سالی که گذشت به نسبت سال‌های قبل بیشتر شده بود یا کمتر؟
در سالی که گذشت، با توجه به شرایط مختلف فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی که وجود داشت، آسیب‌های اجتماعی در مقایسه با سال‌های قبل رشد داشت که به عنوان یک نکته منفی محسوب می‌شود و باید مسئولان به آن توجه کنند.
کدام آسیب رواج بیشتری داشته است؟
باید به این نکته توجه کرد که آسیب‌ها زنجیره‌ای هستند اما با این حال، چند آسیب شیوع بیشتری دارد. تقریبا می‌توان گفت در چند سال اخیر اعتیاد، خشونت خانگی، مصرف مشروبات الکلی و طلاق بیشترین آسیب‌ها بوده‌اند. به تدریج یک آسیب دیگر هم در حال اضافه شدن به این موارد است و در حال گسترش است که نباید از آن غافل شد که همان آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضای مجازی است.
در جهت کاهش این آسیب ها کاری انجام شده است؟
بله چند اتفاق مثبت افتاده که می‌توان امیدوار بود مانع رشد آسیب‌های اجتماعی در سال‌های آینده باشد. یکی از این موارد، تصویب سیاست‌های کلی اجتماعی در مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است. سیاست‌هایی به نام سیاست‌های کلی اجتماعی تدوین شده که ما تاکنون آنها را نداشتیم. اگرچه این سیاست‌ها هنوز ابلاغ نشده اما گامی رو به جلو محسوب می‌شود. اتفاق مثبت دیگر، راه‌اندازی نخستین سامانه بانک اطلاعات آسیب‌های اجتماعی بود. فرصت دیگری که به وجود آمد تدوین آیین‌نامه ساماندهی مراکز مشاوره موضوع ماده 43 برنامه پنجم و ابلاغ آن توسط دولت است و همچنین مصوبه هیات وزیران درخصوص آیین‌نامه اورژانس اجتماعی. اورژانس اجتماعی تا پیش از این در قالب تفاهمنامه بود و ممکن بود با جابجایی مسئولان آن هم جابجا شود اما با تبدیل شدن به آیین‌نامه از تغییر در آن پیشگیری می‌شود و می توان به استمرار کار آن امیدوار بود.
اورژانس اجتماعی چه نقشی در کاهش آسیب‌ها دارد؟
امروزه اورژانس یک مطالبه اجتماعی است. مهمترین نکته‌ای که درباره کارکرد اورژانس اجتماعی وجود دارد این است که بهتر است قبل از مداخله قضایی، مداخله اجتماعی اتفاق بیفتد. اورژانس اجتماعی می‌تواند حدفاصل بین خانه و کلانتری را پر کند و به قضازدایی و پیشگیری از وقوع جرم کمک کند. با تصویب لایحه اورژانس اجتماعی در هیات دولت، قرار شده در چند سال آینده علاوه بر شهرهای بزرگ، در شهرهای بالای 50 هزار نفر نیز اورژانس اجتماعی راه‌اندازی شود که امیدواریم آسیب‌های اجتماعی را کاهش دهد.
ولی اینطور به نظر می‌رسد که اورژانس اجتماعی هنوز آنطور که باید، در بین مردم شناخته شده نیست و کسی نمی‌داند در چه موقعی می‌تواند از آن کمک بگیرد.
کارهای اجتماعی و فرهنگی کارهایی نیستند که به سادگی به نتیجه برسند. ما اعلام کرده‌ایم افراد در هنگام مواجهه با مشکلات اجتماعی می‌توانند به 123 زنگ بزنند و خدمات بگیرند. اما این را هم در نظر داشته باشید که اگر زیاد تبلیغ کنیم می‌تواند جواب معکوس بدهد چون اگر نتوانیم خدمات را ارائه بدهیم، همان دید مثبتی که در تعدادی از افراد به وجود آمده است هم از بین می‌رود و به طور کلی نسبت به خدمات‌دهی این مرکز ناامید می‌شوند. فعلا تا رسیدن به نقطه مطلوب که بتوانیم خدمات گسترده‌تری ارائه دهیم فاصله داریم اما در این سال‌ها به طور کلی عملکرد خوبی داشته است.
بیشترین مواردی که از اورژانس اجتماعی کمک خواسته شده چه مواردی بوده‌اند؟
خشونت خانگی، فرار، زنان آسیب‌دیده اجتماعی و ... بیشترین محور کار بوده‌اند.
در سال 91 در حیطه مددکاری چه اتفاقات مهمی افتاده است؟
در سالی که گذشت در حیطه مددکاری اتفاق‌های خوبی رخ داد به عنوان نمونه عضویت انجمن مددکاران اجتماعی ایران در فدراسیون بین‌المللی مددکاری اجتماعی، ایجاد شعبات استانی، تشکیل کارگروه‌های تخصصی در حوزه مددکاری اجتماعی، حضور در مجامع تصمیم‌گیر به عنوان یک تشکل غیردولتی، هم در ارتباط با سازمان‌های مرتبط و هم در مجلس، سازمان مدیریت بحران، هلال احمر، مجمع تشخیص مصلحت و ...
برای سال جدید چه پیش‌بینی در حوزه آسیب های اجتماعی دارید؟
به نظر من در سال جدید و سال‌های پیشرو، جنس آسیب‌ها تغییر می‌کند به این شکل که بیشتر به سمت جرایم مجازی، مواد مخدر صنعتی و مسائل اخلاقی خواهد رفت. از سوی دیگر، سن افرادی که مرتکب این جرایم می‌شوند پایین می‌آید و اگر هوشمندانه عمل نکنیم باید به فکر افزایش تعداد زندان‌ها باشیم.
پیشنهاد می‌کنید برای مقابله با این معضلات چه اقداماتی انجام شود؟
هر مقدار که روی پیشگیری تاکید شود، میزان جرایم و ورودی زندان‌ها کمتر می‌شود و روی شاخص‌های سلامت اجتماعی تاثیر مثبتی می‌گذارد. انتظاری که از مسئولان وجود دارد این است که برای مسائل اجتماعی دغدغه بیشتری داشته باشند و همه چیز به فعالیت‌های قضایی که هزینه‌های مادی و معنوی بیشتری دارد ختم نشود. مسئولان باید آسیب‌های اجتماعی را به صورت یک واقعیت اجتماعی ببینند نه صرفا از منظرهای نظامی، انتظامی، سیاسی و قضایی. نکته دیگر این است که سنجش شاخص‌های سلامت اجتماعی را داشته باشیم و سازمان‌های اجتماعی مسئولیت و وظیفه انجام این کارها را بر عهده بگیرند تا بر اساس آنها بتوان برای سال‌های بعد برنامه‌ریزی کرد. بحث دیگر این است که به سمت تقویت هویت فرهنگی حرکت کنیم آن هم بر مبنای سه مولفه هویت قومی، ملی و دینی. امروز مفهومی به نام جنگ نرم را نمی‌شود با اسلحه مدیریت کرد بلکه باید آن را با اندیشه مدیریت کرد. باید داشته‌هایمان را باور کنیم و در حوزه فرهنگی سرمایه‌گذاری کنیم در غیر این صورت روزبه‌روز تعداد بیشتری از افراد در این بی‌هویتی گرفتار می‌شوند که تبعات زیادی خواهد داشت. مشکلی که این بخش از آسیب‌ها دارد این است که مشهود نیست که دیده شود بلکه کسی که درگیر بحران هویت فرهنگی می‌شود، این مشکل در او به صورت مزمن درمی‌آید و مخفی است و لایه‌های زیرینی دارد که می‌تواند بسیار خطرناک‌تر از سایر موارد باشد.
منبع: خبرآنلاین