سلامت نیوز :فیبرویید یا فیبروم رحمی یکی از بیماری‌های رایج در زنان است. حدود ۲۵ تا ۳۰درصد زنان در سنین باروری، معمولا بین ۳۵ تا ۵۰سالگی مبتلا به علائم ناشی از وجود این رشد بافتی غیرسرطانی با قوام لاستیکی در دیواره رحم می‌باشند. تعداد بسیار بیشتری از این زنان با وجود داشتن فیبرویید بدون علامت هستند. فیبرویید می‌تواند کیفیت زندگی یک زن را به شکل وسیعی تحت تاثیر قرار دهد. برای مثال فیبروییدهای بسیار بزرگ می‌توانند اندازه رحم را تا حد رحمی که سه ماهه باردار است افزایش داده و یبوست یا تکرر ادرار را سبب گردند. فیبروییدها همچنین احتمال ناباروری و زایمان زودرس را زیاد می‌کنند.
شایع‌ترین شکایت در فیبرویید خونریزی غیرمعمول قاعدگی همراه با دفع لخته است که به آن «منوراژی» می‌گویند. در این حالت تامپون یا نوار بهداشتی هر یک ساعت خیس شده و نیاز به تعویض دارد. در هیپرمنوراژی که این تعداد به دو عدد یا بیشتر افزایش پیدا می‌کند، زن عملا در دوران قاعدگی در خانه زندانی می‌شود. این خونریزی شدید معمولا کم‌خونی و فقر آهن را به دنبال دارد.
هیچکس به درستی علت ایجاد فیبرویید را نمی‌داند. ژن‌هایی که رشد سلول‌های عضلانی دیواره رحم را تسریع می‌کنند، می‌توانند در این امر دخیل باشند. ناهنجاری‌های عروق خونی رحم هم می‌تواند عامل موثری به حساب آید. وجود استروژن و پروژسترون می‌تواند به نوعی در این امر دخیل باشد. فیبرویید به ندرت قبل از اولین قاعدگی بروز می‌کند. حاملگی رشد آن را افزایش می‌دهد و با یائسگی شروع به پسرفت می‌نماید.
تا اواخر سال‌های دهه ۹۰ «هیسترکتومی» (درآوردن رحم) از اولین انتخاب‌های درمانی به شمار می‌رفت. پس از آن روش‌های غیرتهاجمی‌تر شناخته شده و درباره درمان انواع متفاوت فیبرویید انتخاب‌های بیشتری ممکن شد. زنان انتخاب‌های بیشتری برای درمان داشته و پزشکان بهتر می‌توانند با توجه به هر مورد درمان و مراقبت لازم را ارائه نمایند.
فیبروییدها با توجه به محل بروز آنها تقسیم‌بندی می‌شوند.
عموما در یک فرد بیش از یکی از آنها پیدا می‌شود. شایع‌ترین فرم آنها فیبرویید داخل دیواره است که در دیواره رحم رشد نموده و گاه خونریزی شدید قاعدگی، تکرر ادرار و در برخی موارد دردهای ناحیه پشت و لگن را سبب می‌گردد. فیبرویید تحت مخاطی کم‌شیوع‌ترین فرم را تشکیل می‌دهد.
این نوع فیبرویید در زیر اندومتر رحم رشد کرده و می‌تواند به درون حفره رحمی گسترش یابد. این نوع، خونریزی شدید قاعدگی را سبب گشته و ارتباط تنگاتنگی با نازایی دارد. برخی از فیبروییدها پایه‌دار بوده و بر روی ساقه‌ای سوار هستند. فیبروییدهای تحت صفاقی در جهت خارج از رحم رشد نموده و گاه بر روی یک پایه قرار دارند. اینها معمولا خونریزی نمی‌دهند اما می‌توانند تولید فشار نمایند. همچنین به ندرت پیچ خورده و تحلیل رفته یا دردناک می‌گردند.
● رویکردهای درمانی
فیبروییدها اکثرا در یک معاینه بالینی روتین با تصویربرداری برای مقاصد دیگر کشف می‌گردند. اگر فیبرویید علامتی نظیر خونریزی شدید، فشار یا درد تولید نمی‌کند و منجر به نازایی نخواهد شد، معمولا نیازی به درمان نخواهد داشت. در صورت بروز علائم با استفاده از دارو به تنهایی یا همراه با جراحی با کاربرد کم‌تهاجمی‌ترین روش‌ها درمان می‌شود.
اولین مرحله در تعیین شیوه درمان، یک ارزیابی کامل است که به وسیله پزشک متخصص زنان آغاز می‌گردد.
وی اغلب فیبرویید را در معاینه لگنی احساس می‌کند اما ممکن است از روش‌های مختلف تصویربرداری برای رسیدن به اطلاعات دقیق‌تر نیز استفاده کند که این امر در برنامه‌ریزی برای درمان نقشی حیاتی دارد. برای مثال سونوگرافی ترانس واژینال (از راه واژن) می‌تواند در اندازه‌گیری فیبروییدهایی که به درون حفره رحم گسترش می‌یابند؛
به کار برود. افزودن روش تصویربرداری سه‌بعدی به این روش می‌تواند محل دقیق فیبرویید را به ما نشان دهد. این موضوع مهم است، چراکه فیبروییدهای درون رحمی می‌توانند نازایی ایجاد کنند. سایر روش‌های بالقوه سودمند تصویربرداری شامل ام.آر.آی و سونوهیستروگرام هستند. در روش اخیر پس از ورود محلول سالین به داخل حفره رحم از آن سونوگرافی می‌کنند. همچنین ممکن است پزشک شما درون حفره رحم را با یک ابزار کوچک اندوسکوپی به نام «هیستروسکوپ» مستقیما مشاهده کند.
اگر شما نسبتا جوان هستید و علائم هم شدید نیستند، می‌توانید تا دوران یائسگی که فیبروییدتان چروکیده می‌گردد صبر کنید. در این صورت پزشک به صورت دوره‌ای آن را بررسی خواهد کرد. البته رشد فیبرویید در زنان یائسه غیرمعمول نیست اما در این زنان با مشاهده هر نوع توده پیش‌رونده باید به فکر بدخیمی بود و مسئله را با دقت پیگیری کرد.
اگر بروز علائم مانع از آن است که تا زمان یائسگی صبر کنید، می‌توانید از روش‌های جراحی یا دارویی کمک بگیرید. در صورت بروز درد ملایم ممکن است پزشک‌تان مسکن‌های معمولی را تجویز نماید. در صورت کم‌خونی به دلیل خونریزی ممکن است افزایش آهن غذا، مصرف مکمل‌ها یا هر دوی آنها به شما توصیه گردد. هیچ نوع دارویی از ایجاد فیبرویید جلوگیری ننموده و یا عود آن را تضمین نمی‌نماید. اما داروهایی موجودند که می‌توانند در کاهش اندازه فیبرویید یا کاهش خونریزی کمک کننده باشند.
● جراحی
در مورد علائم شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی باشد. تصمیم شما تا حد زیادی بستگی به این امر دارد که شما دوران باروری را پشت سر گذاشته باشید. چنانچه هنوز در این دوران هستید، شاید ترجیح بدهید تا زمان یائسگی صبر کنید.
● میومکتومی
در این روش تنها فیبرویید خارج می‌گردد و رحم حفظ می‌شود. این بهترین انتخاب برای زنانی است که تصمیم به بچه‌دار شدن دارند اگر چه ممکن است نیاز به عمل سزارین پیدا کنند.
بسته به اندازه و نوع فیبرویید و محل آن میومکتومی می‌تواند از طریق برش استاندارد شکم یا از طریق لاپاروسکوپی انجام گردد که کمتر تهاجمی است. در این روش از طریق برش کوچکی بر روی شکم ابزارهای کوچک ویدئویی وارد آن می‌گردند. همچنین می‌توان از روش هیستروسکوپی استفاده کرد که در آن یک هیستروسکوپ مجهز به ابزارهایی برای خروج فیبرویید از راه واژن وارد حفره رحم می‌گردد. جراح برای استفاده از این روش باید آموزش ویژه‌ای دیده باشد. در روش لاپاروسکوپی و هیستروسکوپی دوران نقاهت کوتاه‌تر از لاپاروتومی بوده و میزان باروری عالی است.
یکی از مضرات میومکتومی احتمال بروز چسبندگی است. در این حالت نوعی بافت ترمیمی در ساختمان‌های لگنی ایجاد شده و آنها را به هم می‌چسباند. مشکل دیگر این است که ممکن است فیبرویید عود کند، چراکه رحم به طور کامل برداشته نشده است. در ۱۰ تا ۳۳ درصد زنانی که میومکتومی می‌شوند، در طی پنج سال آینده نیاز به جراحی مجدد پیش می‌آید.
● هیسترکتومی
در این روش رحم از طریق برشی بر روی بخش پایینی شکم از راه واژن و یا از طریق لاپاروسکوپی خارج می‌گردد. در این شیوه فیبرویید و علائم همراه آن به طور کامل حذف می‌گردند. هیسترکتومی روشی بی‌خطر و موثر بوده و عوارض جانبی کمی به همراه دارد. با این وجود در این روش نیاز به بیهوشی عمومی است و دوران نقاهت آن دو تا شش هفته است. زنانی که هیسترکتومی شده‌اند، بیشتر از بقیه به بی‌اختیاری ادراری دچار شده و به طور متوسط دو سال زودتر از دیگران به مرحله یائسگی می‌رسند.
مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر زنان از اتخاذ چنین تصمیمی راضی هستند. اما هیسترکتومی پایان قاعدگی و دوران باروری را به همراه دارد. بنابراین نیاز خواهید داشت که از حمایت‌های روانشناختی و دارویی بهره‌مند شوید.
● آمبولی شریان رحمی
آمبولی شریان رحمی که به آمبولی فیبرویید رحمی نیز معروف است، روشی است بسیار کم تهاجم که در آن فیبرویید از طریق قطع جریان خون آن چروکیده می‌گردد. این روش از سال‌های اولیه دهه ۱۹۸۰ در درمان خونریزی‌های پس از زایمان و سایر موارد خونریزی رحمی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. پس از سال ۱۹۹۵ از این روش در درمان فیبرویید استفاده شده و طرفداران زیادی پیدا کرده است. قبل از انجام این اقدام درمانی ابتدا از رحم ترجیحا با روش ام.آر.آی تصویربرداری می‌گردد تا سایر تشخیص‌ها نظیر تومورهای تخمدان کنار گذاشته شوند.
بدین ترتیب اندازه، محل و نوع فیبرویید تعیین می‌گردد. در این روش رادیولوژیست یک کاتتر را از راه یک برش کوچک در پوست ناحیه کشاله ران وارد شریان رانی می‌کند. کاتتر با راهنمایی اشعه ایکس و ماده حاجب به یکی از دو شریانی که خونرسانی به رحم را بر عهده دارند، وارد می‌گردد. این دو شریان به شریان‌های رحمی معروفند. سپس ذراتی به اندازه شن که از مواد مصنوعی ساخته شده‌اند، به درون شریان رحمی تزریق می‌گردند. این ذرات در رگ‌های تغذیه کننده فیبرویید تجمع یافته و خونرسانی آن را قطع می‌کنند. این امر در نهایت منجر به چروکیدن فیبرویید می‌گردد. هر دو شریان رحمی در یک مرحله ورود کاتتر قابل درمان هستند.
این روش با بیهوشی موضعی انجام شده و کمتر از یک ساعت به طول می‌انجامد. این تکنیک را می‌توان به صورت سرپایی انجام داد اما معمولا برای پیگیری و کنترل سندرم پس از آمبولیزاسیون نیاز به یک شب بستری شدن در بیمارستان دارد. این سندرم شامل درد لگنی، تهوع، استفراغ ، تب و ناراحتی عمومی است. درد شدید طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت اول پس از انجام این روش شایع بوده و با مسکن‌های خوراکی یا داخل وریدی کنترل می‌شود. برخی زن‌ها تا دو هفته یا چند ماه بعد از ترشحات خونی شکایت دارند.
عوارض جدی نادر بوده و به کمتر از یک‌درصد می‌رسد. نگرانی‌هایی درباره بروز مشکلات تخمدانی به دلیل مهاجرت برخی ذرات وجود دارد. تعداد کمی از زن‌ها از قطع موقت یا حتی دائمی کارکرد تخمدان شکایت می‌کنند. احتمال این امر پس از سنین ۴۵ سالگی افزایش می‌یابد. در برخی موارد بافت کنده شده، فیبرویید در دهانه رحم گیر می‌افتد که می‌بایست با جراحی خارج گردد. روش آمبولیزاسیون شریان رحمی برای زنی که نمی‌خواهد یا نمی‌تواند جراحی داشته باشد، مناسب است. این روش عموما برای زنی که پس از درمان قصد حامله شدن دارد توصیه نمی‌گردد، چراکه پس از آمبولیزاسیون شانس بارداری کمتر و عوارض آن بیشتر از میومکتومی خواهد بود.
آمبولیزاسیون برای فیبروییدهای بدون پایه موثرتر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۸۵ تا ۹۰ درصد زنان تا سه سال پس از انجام این روش راضی هستند. این روش سریع‌تر از هیسترکتومی بوده و نیاز به زمان کوتاه‌تری برای بستری شدن در بیمارستان دارد. در ضمن دوران نقاهت آن هم کوتاه‌تر است. کیفیت زندگی در هر دو شیوه مانند هم است. اما پیگیری‌ها نشان داده است که ۲۰ تا ۲۴ درصد زنانی که با روش آمبولیزاسیون درمان می‌شوند، در طول دو سال آینده نیاز به هیسترکتومی یا میومکتومی خواهند داشت.
برخی متخصصین به دنبال روشی هستند که بدون نیاز به تزریق ماده مصنوعی مانع از خونرسانی به فیبرویید گردد. در انسداد شریان رحمی با روش لاپاروسکوپی، پزشک یک گیره کوچک را به شریان رحمی وارد می‌کند. در روش دیگری که هیچ نیازی به برش ندارد، جراح از راه واژن وارد شده و یک گیره را در محل قرار می‌دهد. این گیره برای چند ساعت در محل مانده و با ممانعت از خونرسانی، فیبرویید را چروکیده می‌کند. با برداشتن گیره خون مجددا در شریان جریان می‌یابد.
● جراحی با استفاده از امواج ماورای صوت
جراحی با کمک اولتراسونوگرافی با راهنمایی ام.آر.آی یک روش غیرتهاجمی است که در آن با استفاده از امواج ماورای صوت فیبرویید را حرارت داده و چروکیده می‌کنند. از ام.آر.آی برای مشاهده فیبرویید و تغییرات دمایی آن در طی انجام روش مذکور استفاده می‌گردد.
ابزاری که این روش را مورد استفاده قرار می‌دهد در سال ۲۰۰۰ تاییدیه FDA (اداره غذا و داروی آمریکا) را به‌دست آورده است. لذا درباره ایمنی و اثربخشی آن در درازمدت اطلاع چندانی در دست نیست. یک پیگیری دو سه ساله نشان می‌دهد که این روش به کاهش علائم کمک می‌کند اما مقایسه مستقیمی میان آن با هیسترکتومی، میومکتومی یا آمبولیزاسیون صورت نگرفته است.
این روش برای کسانی که فیبرویید آنها متعدد یا پایه‌دار بوده و یا در اعماق لگن، پشت روده‌ها یا نزدیک به اعصاب ناحیه ساکروم در بخش تحتانی ستون فقرات قرار دارد، توصیه نمی‌گردد. اگرچه این روش تنها در مورد زنانی تایید شده است که نگران حفظ قدرت باروری خود نیستند، اما پس از انجام آن مواردی از بارداری دیده شده است. این روش به طور گسترده در دسترس نیست و اگر چه در حال حاضر امیدوارکننده به نظر می‌آید، اما این امر هنوز به اثبات نرسیده است.
منبع : روزنامه کارگزاران
شایع‌ترین شکایت در فیبرویید خونریزی غیرمعمول قاعدگی همراه با دفع لخته است که به آن «منوراژی» می‌گویند. در این حالت تامپون یا نوار بهداشتی هر یک ساعت خیس شده و نیاز به تعویض دارد. در هیپرمنوراژی که این تعداد به دو عدد یا بیشتر افزایش پیدا می‌کند، زن عملا در دوران قاعدگی در خانه زندانی می‌شود. این خونریزی شدید معمولا کم‌خونی و فقر آهن را به دنبال دارد.
هیچکس به درستی علت ایجاد فیبرویید را نمی‌داند. ژن‌هایی که رشد سلول‌های عضلانی دیواره رحم را تسریع می‌کنند، می‌توانند در این امر دخیل باشند. ناهنجاری‌های عروق خونی رحم هم می‌تواند عامل موثری به حساب آید. وجود استروژن و پروژسترون می‌تواند به نوعی در این امر دخیل باشد. فیبرویید به ندرت قبل از اولین قاعدگی بروز می‌کند. حاملگی رشد آن را افزایش می‌دهد و با یائسگی شروع به پسرفت می‌نماید.
تا اواخر سال‌های دهه ۹۰ «هیسترکتومی» (درآوردن رحم) از اولین انتخاب‌های درمانی به شمار می‌رفت. پس از آن روش‌های غیرتهاجمی‌تر شناخته شده و درباره درمان انواع متفاوت فیبرویید انتخاب‌های بیشتری ممکن شد. زنان انتخاب‌های بیشتری برای درمان داشته و پزشکان بهتر می‌توانند با توجه به هر مورد درمان و مراقبت لازم را ارائه نمایند.
فیبروییدها با توجه به محل بروز آنها تقسیم‌بندی می‌شوند.
عموما در یک فرد بیش از یکی از آنها پیدا می‌شود. شایع‌ترین فرم آنها فیبرویید داخل دیواره است که در دیواره رحم رشد نموده و گاه خونریزی شدید قاعدگی، تکرر ادرار و در برخی موارد دردهای ناحیه پشت و لگن را سبب می‌گردد. فیبرویید تحت مخاطی کم‌شیوع‌ترین فرم را تشکیل می‌دهد.
این نوع فیبرویید در زیر اندومتر رحم رشد کرده و می‌تواند به درون حفره رحمی گسترش یابد. این نوع، خونریزی شدید قاعدگی را سبب گشته و ارتباط تنگاتنگی با نازایی دارد. برخی از فیبروییدها پایه‌دار بوده و بر روی ساقه‌ای سوار هستند. فیبروییدهای تحت صفاقی در جهت خارج از رحم رشد نموده و گاه بر روی یک پایه قرار دارند. اینها معمولا خونریزی نمی‌دهند اما می‌توانند تولید فشار نمایند. همچنین به ندرت پیچ خورده و تحلیل رفته یا دردناک می‌گردند.
● رویکردهای درمانی
فیبروییدها اکثرا در یک معاینه بالینی روتین با تصویربرداری برای مقاصد دیگر کشف می‌گردند. اگر فیبرویید علامتی نظیر خونریزی شدید، فشار یا درد تولید نمی‌کند و منجر به نازایی نخواهد شد، معمولا نیازی به درمان نخواهد داشت. در صورت بروز علائم با استفاده از دارو به تنهایی یا همراه با جراحی با کاربرد کم‌تهاجمی‌ترین روش‌ها درمان می‌شود.
اولین مرحله در تعیین شیوه درمان، یک ارزیابی کامل است که به وسیله پزشک متخصص زنان آغاز می‌گردد.
وی اغلب فیبرویید را در معاینه لگنی احساس می‌کند اما ممکن است از روش‌های مختلف تصویربرداری برای رسیدن به اطلاعات دقیق‌تر نیز استفاده کند که این امر در برنامه‌ریزی برای درمان نقشی حیاتی دارد. برای مثال سونوگرافی ترانس واژینال (از راه واژن) می‌تواند در اندازه‌گیری فیبروییدهایی که به درون حفره رحم گسترش می‌یابند؛
به کار برود. افزودن روش تصویربرداری سه‌بعدی به این روش می‌تواند محل دقیق فیبرویید را به ما نشان دهد. این موضوع مهم است، چراکه فیبروییدهای درون رحمی می‌توانند نازایی ایجاد کنند. سایر روش‌های بالقوه سودمند تصویربرداری شامل ام.آر.آی و سونوهیستروگرام هستند. در روش اخیر پس از ورود محلول سالین به داخل حفره رحم از آن سونوگرافی می‌کنند. همچنین ممکن است پزشک شما درون حفره رحم را با یک ابزار کوچک اندوسکوپی به نام «هیستروسکوپ» مستقیما مشاهده کند.
اگر شما نسبتا جوان هستید و علائم هم شدید نیستند، می‌توانید تا دوران یائسگی که فیبروییدتان چروکیده می‌گردد صبر کنید. در این صورت پزشک به صورت دوره‌ای آن را بررسی خواهد کرد. البته رشد فیبرویید در زنان یائسه غیرمعمول نیست اما در این زنان با مشاهده هر نوع توده پیش‌رونده باید به فکر بدخیمی بود و مسئله را با دقت پیگیری کرد.
اگر بروز علائم مانع از آن است که تا زمان یائسگی صبر کنید، می‌توانید از روش‌های جراحی یا دارویی کمک بگیرید. در صورت بروز درد ملایم ممکن است پزشک‌تان مسکن‌های معمولی را تجویز نماید. در صورت کم‌خونی به دلیل خونریزی ممکن است افزایش آهن غذا، مصرف مکمل‌ها یا هر دوی آنها به شما توصیه گردد. هیچ نوع دارویی از ایجاد فیبرویید جلوگیری ننموده و یا عود آن را تضمین نمی‌نماید. اما داروهایی موجودند که می‌توانند در کاهش اندازه فیبرویید یا کاهش خونریزی کمک کننده باشند.
● جراحی
در مورد علائم شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی باشد. تصمیم شما تا حد زیادی بستگی به این امر دارد که شما دوران باروری را پشت سر گذاشته باشید. چنانچه هنوز در این دوران هستید، شاید ترجیح بدهید تا زمان یائسگی صبر کنید.
● میومکتومی
در این روش تنها فیبرویید خارج می‌گردد و رحم حفظ می‌شود. این بهترین انتخاب برای زنانی است که تصمیم به بچه‌دار شدن دارند اگر چه ممکن است نیاز به عمل سزارین پیدا کنند.
بسته به اندازه و نوع فیبرویید و محل آن میومکتومی می‌تواند از طریق برش استاندارد شکم یا از طریق لاپاروسکوپی انجام گردد که کمتر تهاجمی است. در این روش از طریق برش کوچکی بر روی شکم ابزارهای کوچک ویدئویی وارد آن می‌گردند. همچنین می‌توان از روش هیستروسکوپی استفاده کرد که در آن یک هیستروسکوپ مجهز به ابزارهایی برای خروج فیبرویید از راه واژن وارد حفره رحم می‌گردد. جراح برای استفاده از این روش باید آموزش ویژه‌ای دیده باشد. در روش لاپاروسکوپی و هیستروسکوپی دوران نقاهت کوتاه‌تر از لاپاروتومی بوده و میزان باروری عالی است.
یکی از مضرات میومکتومی احتمال بروز چسبندگی است. در این حالت نوعی بافت ترمیمی در ساختمان‌های لگنی ایجاد شده و آنها را به هم می‌چسباند. مشکل دیگر این است که ممکن است فیبرویید عود کند، چراکه رحم به طور کامل برداشته نشده است. در ۱۰ تا ۳۳ درصد زنانی که میومکتومی می‌شوند، در طی پنج سال آینده نیاز به جراحی مجدد پیش می‌آید.
● هیسترکتومی
در این روش رحم از طریق برشی بر روی بخش پایینی شکم از راه واژن و یا از طریق لاپاروسکوپی خارج می‌گردد. در این شیوه فیبرویید و علائم همراه آن به طور کامل حذف می‌گردند. هیسترکتومی روشی بی‌خطر و موثر بوده و عوارض جانبی کمی به همراه دارد. با این وجود در این روش نیاز به بیهوشی عمومی است و دوران نقاهت آن دو تا شش هفته است. زنانی که هیسترکتومی شده‌اند، بیشتر از بقیه به بی‌اختیاری ادراری دچار شده و به طور متوسط دو سال زودتر از دیگران به مرحله یائسگی می‌رسند.
مطالعات نشان می‌دهد که بیشتر زنان از اتخاذ چنین تصمیمی راضی هستند. اما هیسترکتومی پایان قاعدگی و دوران باروری را به همراه دارد. بنابراین نیاز خواهید داشت که از حمایت‌های روانشناختی و دارویی بهره‌مند شوید.
● آمبولی شریان رحمی
آمبولی شریان رحمی که به آمبولی فیبرویید رحمی نیز معروف است، روشی است بسیار کم تهاجم که در آن فیبرویید از طریق قطع جریان خون آن چروکیده می‌گردد. این روش از سال‌های اولیه دهه ۱۹۸۰ در درمان خونریزی‌های پس از زایمان و سایر موارد خونریزی رحمی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. پس از سال ۱۹۹۵ از این روش در درمان فیبرویید استفاده شده و طرفداران زیادی پیدا کرده است. قبل از انجام این اقدام درمانی ابتدا از رحم ترجیحا با روش ام.آر.آی تصویربرداری می‌گردد تا سایر تشخیص‌ها نظیر تومورهای تخمدان کنار گذاشته شوند.
بدین ترتیب اندازه، محل و نوع فیبرویید تعیین می‌گردد. در این روش رادیولوژیست یک کاتتر را از راه یک برش کوچک در پوست ناحیه کشاله ران وارد شریان رانی می‌کند. کاتتر با راهنمایی اشعه ایکس و ماده حاجب به یکی از دو شریانی که خونرسانی به رحم را بر عهده دارند، وارد می‌گردد. این دو شریان به شریان‌های رحمی معروفند. سپس ذراتی به اندازه شن که از مواد مصنوعی ساخته شده‌اند، به درون شریان رحمی تزریق می‌گردند. این ذرات در رگ‌های تغذیه کننده فیبرویید تجمع یافته و خونرسانی آن را قطع می‌کنند. این امر در نهایت منجر به چروکیدن فیبرویید می‌گردد. هر دو شریان رحمی در یک مرحله ورود کاتتر قابل درمان هستند.
این روش با بیهوشی موضعی انجام شده و کمتر از یک ساعت به طول می‌انجامد. این تکنیک را می‌توان به صورت سرپایی انجام داد اما معمولا برای پیگیری و کنترل سندرم پس از آمبولیزاسیون نیاز به یک شب بستری شدن در بیمارستان دارد. این سندرم شامل درد لگنی، تهوع، استفراغ ، تب و ناراحتی عمومی است. درد شدید طی ۱۲ تا ۲۴ ساعت اول پس از انجام این روش شایع بوده و با مسکن‌های خوراکی یا داخل وریدی کنترل می‌شود. برخی زن‌ها تا دو هفته یا چند ماه بعد از ترشحات خونی شکایت دارند.
عوارض جدی نادر بوده و به کمتر از یک‌درصد می‌رسد. نگرانی‌هایی درباره بروز مشکلات تخمدانی به دلیل مهاجرت برخی ذرات وجود دارد. تعداد کمی از زن‌ها از قطع موقت یا حتی دائمی کارکرد تخمدان شکایت می‌کنند. احتمال این امر پس از سنین ۴۵ سالگی افزایش می‌یابد. در برخی موارد بافت کنده شده، فیبرویید در دهانه رحم گیر می‌افتد که می‌بایست با جراحی خارج گردد. روش آمبولیزاسیون شریان رحمی برای زنی که نمی‌خواهد یا نمی‌تواند جراحی داشته باشد، مناسب است. این روش عموما برای زنی که پس از درمان قصد حامله شدن دارد توصیه نمی‌گردد، چراکه پس از آمبولیزاسیون شانس بارداری کمتر و عوارض آن بیشتر از میومکتومی خواهد بود.
آمبولیزاسیون برای فیبروییدهای بدون پایه موثرتر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۸۵ تا ۹۰ درصد زنان تا سه سال پس از انجام این روش راضی هستند. این روش سریع‌تر از هیسترکتومی بوده و نیاز به زمان کوتاه‌تری برای بستری شدن در بیمارستان دارد. در ضمن دوران نقاهت آن هم کوتاه‌تر است. کیفیت زندگی در هر دو شیوه مانند هم است. اما پیگیری‌ها نشان داده است که ۲۰ تا ۲۴ درصد زنانی که با روش آمبولیزاسیون درمان می‌شوند، در طول دو سال آینده نیاز به هیسترکتومی یا میومکتومی خواهند داشت.
برخی متخصصین به دنبال روشی هستند که بدون نیاز به تزریق ماده مصنوعی مانع از خونرسانی به فیبرویید گردد. در انسداد شریان رحمی با روش لاپاروسکوپی، پزشک یک گیره کوچک را به شریان رحمی وارد می‌کند. در روش دیگری که هیچ نیازی به برش ندارد، جراح از راه واژن وارد شده و یک گیره را در محل قرار می‌دهد. این گیره برای چند ساعت در محل مانده و با ممانعت از خونرسانی، فیبرویید را چروکیده می‌کند. با برداشتن گیره خون مجددا در شریان جریان می‌یابد.
● جراحی با استفاده از امواج ماورای صوت
جراحی با کمک اولتراسونوگرافی با راهنمایی ام.آر.آی یک روش غیرتهاجمی است که در آن با استفاده از امواج ماورای صوت فیبرویید را حرارت داده و چروکیده می‌کنند. از ام.آر.آی برای مشاهده فیبرویید و تغییرات دمایی آن در طی انجام روش مذکور استفاده می‌گردد.
ابزاری که این روش را مورد استفاده قرار می‌دهد در سال ۲۰۰۰ تاییدیه FDA (اداره غذا و داروی آمریکا) را به‌دست آورده است. لذا درباره ایمنی و اثربخشی آن در درازمدت اطلاع چندانی در دست نیست. یک پیگیری دو سه ساله نشان می‌دهد که این روش به کاهش علائم کمک می‌کند اما مقایسه مستقیمی میان آن با هیسترکتومی، میومکتومی یا آمبولیزاسیون صورت نگرفته است.
این روش برای کسانی که فیبرویید آنها متعدد یا پایه‌دار بوده و یا در اعماق لگن، پشت روده‌ها یا نزدیک به اعصاب ناحیه ساکروم در بخش تحتانی ستون فقرات قرار دارد، توصیه نمی‌گردد. اگرچه این روش تنها در مورد زنانی تایید شده است که نگران حفظ قدرت باروری خود نیستند، اما پس از انجام آن مواردی از بارداری دیده شده است. این روش به طور گسترده در دسترس نیست و اگر چه در حال حاضر امیدوارکننده به نظر می‌آید، اما این امر هنوز به اثبات نرسیده است.
منبع : روزنامه کارگزاران