چرا اوقات فراغت جوانان به سمت محفلی شدن پیش می‌رود؟

سلامت نیوز : اوقات فراغت به ساعاتی اطلاق می‌شود که افراد درآن برای نحوه‌ی فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند از امتیاز آزادی برخوردارند و می‌توانند داوطلبانه برای ایجاد تنوع و نشاط خویش، آموزش و یادگیری، ابراز وجود و ارائه خدمات به دیگران برای کسب احترام اقدام کنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ؛ نحوه‌ی استفاده از اوقات فراغت برای همه‌ی افراد یک جامعه به‌خصوص جوانان که آینده‌ی یک کشور به دستان آنها اداره خواهد شد از اهمیت ویژه‌ای برخودار است، چراکه بعضی مواقع فراغتی که می‌تواند باعث کسب مهارت و اعتلای فرد شود، به زمانی برای بروز انواع آسیب‌های اجتماعی تبدیل می‌شود از این رو شناخت آسیب‌هایی که متوجه تفریحات جوانان در اوقات فراغشان است ضروری به نظر می‌رسد.

در همین راستا پژوهشی در دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران انجام شده است که ضمن تشریح تفریحات جوانان در فراغت خود به آسیب‌شناسی محفلی شدن گذران اوقات فراغت آنها می‌پردازد.این پژوهش که در قالب یک پایان‌نامه‌ی دانشجویی است به شکل کیفی و مصاحبه‌ی عمیق انجام شده و از 20 جوان 20 تا 30 ساله‌ی دختر و پسر یاری گرفته است.

پیاده‌روی محبوب‌تر از سینما رفتن!
نتایج این پژوهش نشان داد که در میان انواع فعالیت‌های فراغتی فعال فردی، افراد به قدم زدن انفرادی تمایل بیشتری دارند و سایر فعالیت‌ها مانند شرکت در انواع دوره‌های آموزشی (کلاس زبان و کامپیوتر)، خرید و دیدار از مراکز خرید، رفتن به سینما، پارک و فعالیت‌های ورزشی (شنا، کوه و ...) در مرتبه‌ی بعدی قرار می‌گیرد.

این مساله نشان می‌دهد که گرچه تعریف ما از فراغت فعال شامل دو بعد فعالیت مولد و خلاقانه و فعالیت فیزیکی می‌شود، ولی وجه غالب با بعد تحرک فیزیکی است و بعد بروز خلاقیت و تولیدگری نمود چندانی در فراغت جوانان ندارد.

کنسرت رفتن، طرفدار چندانی ندارد
نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در بعد فراغت جمعی، شرکت در جشن‌ها و مهمانی‌ها بیشترین طرفدار را در میان فعالیت‌های فعال جمعی دارد و در مرتبه‌ی بعدی آن، سفرهای برون شهری و در مرتبه‌ی آخر نیز شرکت در کلاس‌های هنری و رفتن به کنسرت قرار دارد. این مساله در بردارنده‌ی این امر است که فراغت کمتر برای افراد جنبه یادگیری دارد.
به‌طور کلی افراد گذران اوقات فراغت خود را به صورت جمعی به گذران اوقات فراغت خود به صورت فردی ترجیح می‌دهند. مثلا افراد ترجیح می‌دهند با دوستان خود به سفرهای برون شهری بروند تا اینکه سفر را خود به تنهایی تجربه کنند.

مجردها بیشتر از متاهلان به گروه دوستان تمایل دارند
نتایج این پژوهش تاکید کرد که فعالیت‌های فراغتی غیرفعال مانند تماشای تلویزیون، ماهواره، انواع فیلم و سریال، استراحت کردن، نواختن یا گوش دادن به موسیقی، مطالعه‌ی کتاب، مجله، روزنامه، استفاده از اینترنت، وب‌گردی و بازی‌های کامپیوتر، از محبوبیت تقریبا برابری در نزد جوانان برخوردار است. چنانچه فاصله‌ی محبوب‌ترین آنها یعنی تماشای تلویزیون و فیلم تا انجام بازی‌های کامپیوتری که کمترین محبوبیت را نزد افراد دارد، بسیار اندک است.

لازم به ذکر است که در میان فعالیت‌های فراغتی غیرفعال نیز انجام آنها به صورت جمعی برای فرد جالب‌تر از انجام آن به صورت انفرادی بود ضمن اینکه به نظر می‌رسد همراهان فعالیت‌های فراغتی نیز برای افراد بسیار با اهمیت هستند.نتایج این پژوهش بیان کرد در میان افراد مجرد تمایل به گذران اوقات فراغت به همراه دوستان شایع‌تر از افراد متاهل است. ضمن اینکه افراد متاهل ترجیح می‌دهند که کنار خانواده به گذران اوقات فراغت بپردازند.

وب‌گردی در محل کار؛ فراغتی روزانه
نتایج این پژوهش بیان کرد:‌ اغلب افراد عصر و شب را به امور فراغتی خود اختصاص می‌دهند ولی نباید از گذران فراغت افراد در طول روز غافل ماند؛ با ظهور پدیده‌هایی همچون نت و ایجاد قابلیت‌های وب‌گردی این امکان برای افراد شاغل فراهم شده است که در حین انجام کار به گذران فراغت بپردازند و این مساله مرز‌بندی‌های سنتی میان ساعت فراغت و کار را تا حدودی بی‌اعتبار کرده است.

چرا جوانان به تفریح‌های شبانگاهی تمایل دارند؟
به نظر می‌رسد اینکه گذران اوقات فراغت شبانگاهی شده است، دلایل متنوعی دارد مثل استفاده از آرامش شب، رهایی از زندگی در خوابگاه‌های دانشجویی، استفاده از محافل شبانه‌ی دوستانه و تجربه سفرهای بیرون شهری.

در میان جوانان که تفریحات شبانگاهی را تجربه می‌کنند، افرادی که سن پایین‌تری دارند کنترل بیشتری از سمت خانواده بر روی آنها اعمال می‌شود که در این مورد نیز راهکارهایی مانند دروغ گفتن و مخفی کردن به‌کار می‌آید. در این مورد محدودیت اعمال شده بر روی دختران چشمگیرتر است.

با این همه، اغلب جامعه‌ی آماری این پژوهش عنوان کردند که محدودیت‌ها در شکل گذران اوقات فراغت آنها تاثیری ندارد و غالبا آنها قادرند آنچه می‌خواهند در زمان فراغت خود انجام دهند لذا به نظر می‌رسد جلوگیری از شب هنگام شدن گذران اوقات فراغت افراد تاثیری در نوع آن ندارد.

چرا فضاهای عمومی مورد اقبال جوانان نیست؟
نتایج این پژوهش یکی دیگر از ابعاد فراغت را بعد فضایی آن معرفی و بیان کرد که این فضا به دو قسمت عمومی و خصوصی تقسیم می‌شود. پارک و فضاهای باز به‌خاطر احساس ناشناسی و رهایی و همچون ارزان بودن، بالاترین مطلوبیت را به سایر فضاها دارند ولی به نظر می‌رسد که طرفداران فضای عمومی محدود هستند و افراد مورد بررسی این پژوهش علل عدم تمایل زیاد به فضاهای عمومی را فشارهای انتظامی، نظارت اجتماعی رسمی، نداشتن حریم خصوصی و محدودیت‌های مالی، کمبود امکانات در فضای عمومی و محدودیت‌های زمانی عنوان کردند.

روابط گسترده با غیرهمجنس آسیب‌زاست؟
بررسی‌های این پژوهش بیان کرد: روابط افراد غیرهمجنس با یکدیگر بر اساس معیارها و ارزش‌های خانوادگی انجام می‌گیرد و در بسیاری موارد توسط آنها کنترل می‌شود. کسانی که تمایل به ارتباط با غیرهمجنسان خود ندارند این رابطه غالبا محدود به خانواده، محیط تحصیل و محل کار باقی می‌ماند، در حالی که در گروهی دیگر روابط با غیر همجنس در محافل خصوصی اتفاق می‌افتد؛ البته لازم به ذکر است که علی‌رغم اینکه امکان ارتباط جنسی می‌تواند جزو آسیب‌های محفلی شدن اوقات فراغت جوانان است، آن را نمی‌توان به همه‌ی روابط محفلی دوستان تعمیم داد و نتایج این پژوهش تاکید دارد که در بسیاری از موارد گذران اوقات فراغت محفلی جوانان سالم، دوستانه و سازنده است.

وابستگی به سیگار، آسیب محافل دوستانه
نتایج این پژوهش نشان داد که مصرف سیگار که یکی دیگر از آسیب‌های محفلی شدن اوقات فراغت است، در میان جوانان شایع است چنانچه اغلب جامعه‌ی آماری این پژوهش اظهار کردند که حداقل یکبار مصرف آن را امتحان کرده‌اند. آنها علل روی آوردن‌شان به مصرف سیگار را تمایل به همراهی با جمع دوستان در محافل دوستانه عنوان کردند.

"میل به تجربه کردن" زمینه‌ساز بروز آسیب‌های اجتماعی
نتایج این پژوهش، دیگر آسیب محفلی شدن گذران اوقات فراغت جوانان را احتمال مصرف مشروبات الکلی عنوان کرد و توضیح داد که در این مورد تنها گروه دوستان و محافل دوستانه مقصر نیستند بلکه خانواده‌های افراد نیز در گرایش فرزاندانشان به این ماده تاثیر‌گذارند با این همه از نقش دوستان در ایجاد حس همراهی در این زمینه نمی‌توان غافل شد.

فشارهای هنجاری دوستان؛ علت مصرف مخدر در جوانان
نتایج این پژوهش نشان داد که مصرف مواد مخدر یکی از جدی‌ترین آسیب‌های محفلی شدن گذران اوقات فراغت جوانان است. در این مورد نیز می توان گفت برخی افراد مصرف مواد مخدر را برای اولین بار در خانه‌ی خود تجربه‌ کرده‌اند ولی مهمترین محفل استفاده از مواد مخدر، جمع‌های دوستانه معرفی شده است.نظریه‌پردازان معتقدند که برخلاف نظر همگانی، اشخاص از طریق تماس با فروشنده‌ی مواد مخدر معتاد نمی‌شوند بلکه از طریق گروه‌های غیر رسمی و از طریق همسالان با مواد مخدر آشنا می‌شوند.

افراد این پژوهش دلایل مصرف مواد مخدر را فشار هنجاری جمع دوستان، کسب آرامش حاصل از آن، افزایش توان ذهنی، بستر خانوادگی و دسترسی آسان به آن عنوان کردند.
با این همه نتایج این پژوهش نشان داد که مصرف کنندگان مواد مخدر ازآثار مخرب آن مطلعند چنانچه سعی می‌کنند آثار آن را کنترل کنند و وابستگان آن هم تلاش برای قطع یا ترک آن دارند.

جالب‌ترین نتیجه‌ی این بحث این است که برخلاف دیدگاه رایج مصرف کنندگان مواد مخدر خود را فردی مخالف جامعه یا ناهنجار نمی‌شناسند. بنا بر نظر نظریه‌پردازان مشکلات ساختاری باعث می‌شود که گروهی از مردم که از منزلت اجتماعی محروم هستند انگیزه خود را برای همرنگی با مردم از دست بدهند ولی برخلاف این دیدگاه نتایج نشان داد که این افراد دارای پیوندهایی با اجتماع خود هستند و توانسته‌اند در درون خرده فرهنگ‌ها جای بگیرند.